Cmentarz żydowski koło Nowej Brzeźnicy

Jeszcze kilkadziesiąt lat temu Nowa Brzeźnica i okoliczne tereny należały do powiatu radomszczańskiego. Obecnie jest to powiat pajęczański.

W Nowej Brzeźnicy mieszkało sporo Żydów. Zaczęli się oni tam osiedlać po drugim rozbiorze Polski. Według danych z 1921 roku mieszkało tam 406 osób żydowskiego pochodzenia, co stanowiło 21% ogólnej liczby ludności tej miejscowości. Szacuje się, że gdy wybuchła druga wojna światowa było tam 150 rodzin żydowskich, co stanowiło aż 60% ludności. Funkcjonowała tam gmina żydowska, bet midrasz, synagoga oraz cmentarz. W 1942 roku Żydzi z Nowej Brzeźnicy zostali wywiezieni do getta w Pajęcznie, a następnie zamordowani. Dzisiaj nie ma śladu po synagodze, trudno też dostrzec jakieś inne materialne pamiątki dawnej społeczności żydowskiej. Na południe od Nowej Brzeźnicy, za Starą Brzeźnicą, w lesie zachowały się jednak ostatki cmentarza. Aby tam dotrzeć należy jechać drogą nr 483. Na zakręcie, po prawej stronie od drogi znajduje się parking. Cmentarz jest jednak nieco wcześniej, może 100 metrów przed zakrętem i parkingiem. Znalazłem to miejsce na arkuszu mapy Wojskowego Instytutu Geograficznego z 1934 roku.

Fragment mapy WIG, 1934 r, Pas 44, Słup 28

Należy wejść w las w dróżkę, która znajduje się po lewej stronie drogi asfaltowej. Droga leśna prowadzi w kierunku północno wschodnim. Po przejściu 100 czy 150 metrów zobaczymy zarośnięty mur cmentarza. Podchodząc do tego muru na pierwszy rzut oka trudno nawet stwierdzić czy jesteśmy już na cmentarzu, czy jest on dopiero za tymże murem, bo jest on ustawiony tylko w jednej linii i brak tam trzech kolejnych boków wyznaczających teren cmentarza. Nie zachowały się niestety żadne macewy. Według mnie cmentarz znajdował się za murem (patrząc z kierunku, z którego tam przyszedłem). Za murem widać pojedyncze rozkopane miejsca. Może ktoś tam czegoś szukał? Sam mur to prosta konstrukcja betonowa z cokołami co ok. 2,5 metra. Zaprawa, z której został stworzony zawiera w sobie dużo kamieni. Widać to zwłaszcza w miejscach, gdzie mur jest przerwany.

Lipiec 2022 r., fot. Paweł Dudek

1381 razy oglądano od początku 2 razy oglądano dzisiaj

Zobacz podobne artykuły: