Dr Aleksander Nożyński

Urodził się 14 lipca 1923 roku w Silnicy (gmina Żytno). Jego ojciec Ludwik był kowalem znanym w całej okolicy. Matka miała na imię Józefa. Po ukończeniu szkoły podstawowej w Silnicy zatrudnił się u zamożnych gospodarzy do różnych posług. W 1940 roku przyjęto go do pracy w Zakładzie Młynarskim Fryszerka koło Żytna. Wkrótce włączył się do działalności konspiracyjnej jako łącznik z oddziałami Armii Krajowej. Przewoził meldunki, lekarstwa oraz współdziałał w zdobywaniu żywności dla wojska podziemnego. Włączył się do produkcji i rozprowadzania „kolczatek” do przebijania opon w samochodach okupanta.

W 1948 roku uzyskał świadectwo dojrzałości w Państwowym Liceum Rolniczo – Hodowlanym w Bratoszewicach koło Łodzi i rozpoczął studia na Wydziale Rolniczym Wyższej Szkoły Gospodarstwa Wiejskiego w Łodzi. W okresie przenoszenia uczelni do Olsztyna włączył się do odbudowy Kortowa (osiedla w Olsztynie), zniszczonego podczas działań wojennych. Od 1 września 1950 roku, jako student III roku, został zatrudniony na stanowisku zastępcy asystenta w Katedrze Gleboznawstwa w olsztyńskiej Wyższej Szkoły Rolniczej. Po ukończeniu studiów inżynierskich awansował na asystenta, a po magisterskich – na starszego asystenta. Pracę doktorską pt. „Wpływ torfowania i gytiowania na plonowanie roślin oraz niektóre fizyczne właściwości gleby piaskowej” wykonał pod kierunkiem prof. dr hab. Hjalmara Uggli. W 1968 roku Rada Wydziału Rolniczego nadała Nożyńskiemu stopień doktora nauk rolniczych, po czym awansował na stanowisko adiunkta.

Po czteroletniej pracy (1960 – 1963) w Instytucie Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa w Puławach (dokąd został oddelegowany) wrócił do Olsztyna i został zatrudniony w Katedrze Ogólnej Uprawy Roli i Roślin Wyższej Szkoły Rolniczej.

Przez 20 lat prowadził wykłady ćwiczenia i egzaminy z uprawy roli i roślin dla studentów Wydziału Zootechnicznego. Prowadził też okresowe zajęcia w punkcie konsultacyjnym w Ostrołęce z „podstaw rolnictwa”. Jednocześnie powierzono mu obowiązki kierowana dwunastoma pracami dyplomowymi magistrantów. Przez wiele lat uczestniczył w kontroli praktyk zawodowych na terenie całej Polski. W latach 1970-1975 był pełnomocnikiem Rektora ds. studenckich praktyk zagranicznych.

Dr Aleksander Nożyński jest współautorem podręcznika dla techników mechanizacji rolnictwa pt. „Wiadomości Rolnictwa”, rozdziału „Podstawowe wiadomości o glebie”. Mimo przebywania na emeryturze nadal udzielał się w kontroli i zaliczaniu praktyk.

Działalność naukową dr Aleksander Nożyński rozpoczął w Katedrze Gleboznawstwa. Dotyczyła ona genezy, kartografii i klasyfikacji gleb terenów północnej Polski. Jako uczestnik prac terenowych i laboratoryjnych a następnie redakcyjnych jest współautorem licznych map glebowych w skali 1:100000 i glebowo-rolniczych w skali 1:25000, map zasięgów intensywnej erozji wodnej i wietrznej oraz programu ochrony gleb terenów falistych. Brał udział w organizowaniu małych stacji meteorologicznych w różnych częściach południowego stoku. Badał i opracował do druku wyniki obejmujące zróżnicowanie mikroklimatu i jego wpływ na rozwój i plonowanie roślin. W badaniach nad erozją wietrzną skonstruował przyrząd zwany „deflametrem” do pomiaru struktury wywiewanych cząsteczek gleby.

Zajmował się na szeroką skalę agromelioracjami gleb piaskowych całkowitych przez warstwowe umieszczanie w nich profilu pojeziernych osadów – gytii i torfu. W późniejszym okresie już w Katedrze Ogólnej Uprawy Roli i Roślin podejmował zagadnienia gospodarki na glebach lekkich wpływu warunków glebowych na wydajność roślin oraz oceny płodozmianów paszowych. Jest autorem i współautorem trzydziestu sześciu prac naukowych oraz wielu artykułów popularnonaukowych w różnych periodykach krajowych i regionalnych. Opracował też wiele niepublikowanych elaboratów na potrzeby różnych instytucji gospodarczych, dotyczących przyrodniczych warunków gospodarowania m.in. mapę gleb Suwalskiego Parku Narodowego, programu zadrzewień na szlaku Kopernikowskim.

Dr Aleksander Nożyński w różnych okresach udzielał się poza uczelnią. W latach 1957-1960 pracując w Wyższej Szkole Rolniczej, pełnił nadzór naukowy nad klasyfikacją gleb województwa koszalińskiego. W 1960 roku został kierownikiem Wojewódzkiej Pracowni Kartografii Gleb w Olsztynie, na etacie Instytutu Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa w Puławach. W latach 1964-1966 zajmował stanowisko zastępcy kierownika Centralnej Pracowni Kartografii Gleb w Instytucie Uprawy Nawożenia i Gleboznawstaw. Do jego obowiązków należał nadzór nad pracami terenowymi i kameralnymi prowadzonymi w dziewięciu województwach Polski. W ich wyniku wydano „Wojewódzkie mapy glebowo- rolnicze” z jego współautorstwem. Od 1953 roku był członkiem Związku Nauczycielstwa Polskiego oraz Polskiej Zjednoczonej Patrii Robotniczej. W latach 1967-1969 był członkiem egzekutywy OOP przy Wydziale Rolniczym Akademii Rolniczo-Technicznej w Olsztynie. Po ogłoszeniu stanu wojennego oddał legitymację partyjną i włączył się w ruch opozycyjny. Był członkiem Komitetu Założycielskiego NSZZ Solidarność i wiceprzewodniczącym zarządu pierwszej kadencji. W latach 80. włączył się do budowy kościoła akademickiego w Kortowie.

Za działalność naukową, dydaktyczną i organizacyjną Rada Państwa nadała mu Złoty Krzyż Zasługi, a następnie Krzyż Kawalerski Odrodzenia Polski. Natomiast minister rolnictwa przyznał mu honorową odznakę „Zasłużony Pracownik Rolnictwa”, minister szkolnictwa wyższego nagrodę pierwszego stopnia za prace doktorską, a władze regionalne – „Honorową odznakę Zasłużonym dla Warmii i Mazur”. Otrzymał wiele wyróżnień Polskiego Towarzystwa Gleboznawczego, w tym złotą odznakę Polskiego Towarzystwa Gleboznawczego. Władze uczelni nadały mu „Honorową Odznakę Szkoły WSR w Olsztynie medal „Zasłużonym dla Akademii Rolniczo Technicznej”, medal „Zasłużonym dla Wydziału Rolniczego ART” oraz wiele wyróżnień finansowych i listów pochwalnych.

Należał do Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej.

Zmarł w wieku 96 lat, w dniu 17 czerwca 2019 roku w Olsztynie. 21 czerwca 2019 roku spoczął na cmentarzu komunalnym przy ul. Wadąskiej – Dywit w Olsztynie.

Korzystałem m.in. z biogramu oraz zdjęcia udostępnionego na stronie internetowej Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie.