Elżbieta Dziegieć

Elżbieta Maria Dziegieć urodziła się 17 lipca 1939 w Stobiecku Miejskim, wtedy odrębnej miejscowości, dziś znajdującej się w granicach miasta Radomska. Była geografem specjalizującą się w geografii turyzmu, profesorem Uniwersytetu Łódzkiego.

Była córką Zygmunta Dziegcia, więźnia obozu koncentracyjnego Auschwitz i Kazimiery Marty z domu Gliźniewicz. Ojca nie pamiętała, gdyż była na to za młoda. Do Oświęcimie trafił on w październiku 1941 roku, zmarł tam dwa miesiące później. Elżbieta miała wtedy dwa i pół roku. Nie wyszła za mąż i nie posiadała dzieci. Była bratanicą Wincentego Dziegiecia polskiego nauczyciela, społecznika, wieloletniego kierownika szkoły w Siemkowicach oraz była spokrewniona z Leonardem Sanikowskim-Dziegieć, polskim duchownym katolickim, redemptorystą, zamordowanym przez Niemców, w drugim dniu rzezi Woli, 6 sierpnia 1944 roku.

W 1958 roku (niektóre źródła mówią o 1957 roku) ukończyła I Liceum Ogólnokształcące w Radomsku i podjęła studia geograficzne na Wydziale Biologii i Nauk o Ziemi Uniwersytetu Łódzkiego. Po trzech latach studiów wybrała specjalizację z geografii ekonomicznej. Pracę magisterską przygotowała pod kierunkiem profesora Ludwika Straszewicza, w Katedrze Geografii Ekonomicznej na temat „Rozwój ludności miasta Radomska w latach 1945–1960” gdzie uzyskała tytuł magistra geografii w zakresie geografii ekonomicznej w 1962 roku. Następnie odbyła staż asystencki. Po tymże stażu, wspomniany już prof. Straszewicz zaproponował jej podjęcie pracy etatowej jako asystent naukowo-dydaktyczny w ówczesnej Katedrze Geografii Ekonomicznej. W 1965 roku Elżbieta Dziegieć przeszła na etat naukowo-techniczny. Zajmowała się wtedy m.in. organizacją współpracy zagranicznej katedry oraz zbieraniem i opracowaniem materiałów do Atlasu województwa łódzkiego (1965). Jej wkład w powstanie atlasu został doceniony przez prof. Straszewicza, który w przedmowie do tego opracowania wyraził podziękowanie dla niej.

W latach 1970-1973 studiowała na studiach doktoranckich w zakresie geografii ekonomicznej na Uniwersytecie Łódzkim. Co ciekawe, studia z tego zakresu uruchomiono po raz pierwszy właśnie wtedy. Po ukończeniu studiów doktoranckich została zatrudniona jako starszy asystent w Katedrze Geografii Ekonomicznej. Rozprawę doktorską na temat „Zróżnicowanie społeczno-gospodarcze wsi w aspekcie stażu administracyjnego na przykładzie województwa łódzkiego”, przygotowała pod kierunkiem prof. Ludwika Straszewicza. Obrona tej pracy odbyła się 24 lutego 1976 r. na Uniwersytecie Łódzkim, a jej recenzentami byli: prof. Jan Ernst i doc. dr hab. Stefan Witkowski. Fragmenty pracy doktorskiej były publikowane w Zeszytach Naukowych Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu i w „Dokumentacji Geograficznej” w Warszawie. Z tytułem doktora Elżbieta Dziegieć awansowała na stanowisko adiunkta.

Na przełomie lat 1977–1978 odbyła czteromiesięczny staż w Instytucie Geografii Uniwersytetu Aix-Marseille II we Francji pod opieką prof. Bernarda Barbiera. Nawiązała wówczas kontakty z francuskimi uczonymi, które wykorzystywała w pracy naukowej oraz dydaktycznej.

W roku 1981 na Uniwersytecie Łódzkim, w ramach nowopowstałego Instytutu Geografii Ekonomicznej i Organizacji Przestrzeni powołano Zakład Geografii Miast i Turyzmu. Elżbieta Dziegieć rozpoczęła tam pracę na stanowisku adiunkta. Ponadto w latach 1980-1992 była kierownikiem Podyplomowego Studium Turystyki Uniwersytetu Łódzkiego.

W 1996 roku został przeprowadzony przewód habilitacyjny na Uniwersytecie Jagiellońskim na podstawie rozprawy pt. „Urbanizacja turystyczna terenów wiejskich w Polsce (1995)”. 1 kwietnia 1999 roku powołana została na stanowisko profesora nadzwyczajnego Uniwersytetu Łódzkiego.

W 1992 roku Zakład Geografii Miast i Turyzmu stał się samodzielną katedrą. W 1998 roku wydzielono z niej cztery zakłady. Jeden z nich – Zakład Geografii Turyzmu objęła jako kierownik Elżbieta Dziegieć. Pracowała na tym stanowisku do końca życia. Warto wspomnieć jeszcze o dwóch funkcjach, które pełniła. Nie były one bezpośrednio związane z obszarem jej zainteresowań naukowych, ale świadczyły o zaangażowaniu w działalność na rzecz uczelni. Była wiceprzewodniczącą Komisji Dyscyplinarnej dla Studentów Uniwersytetu Łódzkiego (w latach 1996–1999) oraz członkinią Rady Wydawniczej Uniwersytetu Łódzkiego (w latach 1996–2008).

W swoich badaniach naukowych zajmowała się różnorodną tematyką. Wyróżnić jednak można pewne obszary. Wśród jej zainteresowań  znalazła się problematyka badawcza najmniejszych
w hierarchii ośrodków lokalnych, jakimi w Polsce były wsie gromadzkie (później gminne), geografia turyzmu (m.in. ekspansja terytorialna miejsc wypoczynku mieszkańców Łodzi, wpływ rozwijającej się turystyki i wypoczynku na przemiany osadnictwa wiejskiego,  badania nad przemianami konkretnie wytypowanych wsi w różnych regionach Polski).

Podczas pracy dydaktycznej wypromowała 4 doktorów geografii, 151 magistrów geografii oraz turystyki i rekreacji. Była też promotorem 51 prac dyplomowych w Podyplomowym Studium Turystyki Uniwersytetu Łódzkiego. Oprócz pracy w macierzystym Uniwersytecie Łódzkim, wykładała także w Tbilisi (1977 r.), Paryżu-Nanterre (1982), Aix-en Provence (1986), Sofii (1986), Angers (kilkakrotnie; pierwszy raz w 1991 r.), jak również w Uniwersytecie Lyon II i Lyon III. Współpracowała z uczelniami francuskimi w zakresie wymian studenckich.

Tablica pamiątkowa poświęcona prof. Elżbiecie Dziegieć w Instytucie Geografii Miast i Turyzmu Uniwersytetu Łódzkiego. Autor: Piec22. 22 października 2010 r. Licencja: CC BY-SA 4.0.

W 1999 roku została członkiem zwyczajnym Łódzkiego Towarzystwa Naukowego. Działała też na skalę międzynarodową. W 1980 roku została członkiem korespondentem Komisji Geografii Turyzmu i Czasu Wolnego Międzynarodowej Unii Geograficznej, w ramach tej działalności uczestniczyła w konferencjach we Francji i Berlinie Zachodnim. Uczestniczyła w XXV Kongresie Międzynarodowej Unii Geograficznej w Paryżu (1984) i w XXVIII w Hadze w 1996 roku. Brała także w kongresie organizacji ATLAS (Association for Tourism and Leisure Education).

Zmarła nagle 31 stycznia 2009 roku. Msza żałobna odbyła się 4 lutego w kościele Św. Rocha. Pochowana została na cmentarzu parafialnym w Stobiecku Miejskim.

Grób prof. Elżbiety Dziegieć na Cmentarzu Parafialnym w Stobiecku Miejskim. Autor: Piec22. 2 listopada 2010 r. Licencja: CC BY-SA 4.0.

W uznaniu działalności naukowej, dydaktycznej i organizacyjnej była odznaczana i wyróżniana zarówno przez władze UŁ, jak i państwowe. Uhonorowano została: Złotą Odznaką UŁ (1982), Medalem 50-lecia UŁ (1997), Medalem UŁ w Służbie Społeczeństwu i Nauce (1990), Złotą Odznaką Związku Nauczycielstwa Polskiego (1977), Medalem Komisji Edukacji Narodowej (1998) oraz Złotym Krzyżem Zasługi[6] (2004). Otrzymała kilkakrotnie nagrodę indywidualną Rektora UŁ (1983, 1984, 1987, 1989, 1990) oraz nagrodę Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego (1986).

Publikacje

Dziegieć E., 1987, Przemiany osadnictwa wiejskiego pod wpływem turystyki i wypoczynku w świetle literatury, Acta Universitatis Lodziensis, Turyzm, z. 3, s. 7–31.
Dziegieć E., 1988, Przemiany wsi Chałupy i Kuźnica pod wpływem rozwoju turystyki, Acta Universitatis Lodziensis, Turyzm, z. 4, s. 69–95.
Dziegieć E., 1989, Przemiany wsi położonych w strefie krajobrazowej pojezierzy, [w:] Turystyka jako czynnik rozwoju społeczno-gospodarczego. Wyniki prac z lat 1986–1987, Instytut Turystyki, Warszawa, s. 118–141.
Dziegieć E., 1990, Przemiany wsi Cisna i Wołkowyja pod wpływem turystyki, Acta Universitatis Lodziensis, Turyzm, z. 6, s. 83–102.
Dziegieć E., 1991, Przemiany wsi rybackich pod wpływem turystyki. Przykład Mierzei Wiślanej i Helskiej, [w:] S. Liszewski (red.), Przemiany przestrzeni wiejskiej w Polsce i we Francji pod wpływem urbanizacji i turystyki, Acta Universitatis Lodziensis, Folia Geographica, nr 14, s. 107–120.
Dziegieć E., 1992, Rural tourist centres in the Polish uplands zones, Turyzm, t. 2, z. 1, s. 83–97.
Dziegieć E., 1995, Urbanizacja turystyczna terenów wiejskich, Turyzm, t. 5, z. 1, s. 5–56.
Dziegieć E., Liszewski S., 1981, Expansion des terrains de loisirs et de tourisme dans la région urbaine de Łódź, Etudes et Mémoires, Centre des Hautes Etudes Touristiques, Actes du Colloque d’Aix-en- Provence, 6/11 Septembre 1981, Aix-en Provence, s. 88–96.
Dziegieć E., Liszewski S., 1983, Zones suburbaines en tant que les terrains de recreation pour les habitants des grandes villes polonaises, [w:] Tourisme et Loisire aux environs de grandes villes. Materiały z Sympozjum International Geographical Union Commision of the Georaphy of Tourism and Leisure, Łódź 4–11 September 1983, s. 7–42.
Dziegieć E., Liszewski S., 1984, Zones suburbaines en tant que terrains de recreation pour les habitants des grandes villes polonaises, Problemy Turystyki, nr 2, s. 11–21.
Dziegieć E., Liszewski S., 1985, Wyjazdy wakacyjno-urlopowe mieszkańców Łodzi, Turyzm, t. 12, z. 2, s. 33–49.
Dziegieć E., Liszewski S., 2002, Rozwój badań geografii turyzmu w Polsce w XX wieku, Acta Universitatis Lodziensis, Turyzm, z. 1, s. 5–26.
Dziegieć E., 1987, Przemiany osadnictwa wiejskiego pod wpływem turystyki i wypoczynku w świetle literatury, Acta Universitatis Lodziensis, Turyzm, no. 3, s. 7–31.
Dziegieć E., 1988, Przemiany wsi Chałupy i Kuźnica pod wpływem rozwoju turystyki, Acta Universitatis Lodziensis, Turyzm, no. 4, s. 69–95.
Dziegieć E., 1989, Przemiany wsi położonych w strefie krajobrazowej pojezierzy, [in:] Turystyka jako czynnik rozwoju społeczno-gospodarczego. Wyniki prac z lat 1986–1987, Instytut Turystyki, Warszawa, s. 118–141.
Dziegieć E., 1990, Przemiany wsi Cisna i Wołkowyja pod wpływem turystyki, Acta Universitatis Lodziensis, Turyzm, no. 6, s. 83–102.
Dziegieć E., 1991, Przemiany wsi rybackich pod wpływem turystyki. Przykład Mierzei Wiślanej i Helskiej, [in:] S. Liszewski (ed.), Przemiany przestrzeni wiejskiej w Polsce i we Francji pod wpływem urbanizacji i turystyki, Acta Universitatis Lodziensis, Folia Geographica, no. 14, s. 107–120.
Dziegieć E., 1992, Rural tourist centres in the Polish uplands zones, Turyzm, vol. 2, no. 1, s. 83–97.
Dziegieć E., 1995, Urbanizacja turystyczna terenów wiejskich, Turyzm, vol. 5, no. 1, s. 5–56.
Dziegieć E., Liszewski S., 1981, Expansion des terrains de loisirs et de tourisme dans la région urbaine de Łódź, Etudes et Mémoires, Centre des Hautes Etudes Touristiques, Actes du Colloque d’Aix-en- Provence, 6-11 Septembre 1981, Aix-en Provence, s. 88–96.
Dziegieć E., Liszewski S., 1983, Zones suburbaines en tant que les terrains de recreation pour les habitants des grandes villes polonaises, [in:] Tourisme et Loisire aux environs de grandes villepp. Materiały z Sympozjum International Geographical Union Commision of the Georaphy of Tourism and Leisure, Łódź 4-11 September 1983, s. 7–42.
Dziegieć E., Liszewski S., 1984, Zones suburbaines en tant que terrains de recreation pour les habitants des grandes villes polonaises, Problemy Turystyki, no. 2, s. 11–21.
Dziegieć E., Liszewski S., 1985, Wyjazdy wakacyjno-urlopowe mieszkańców Łodzi, Turyzm, vol. 12, no. 2, s. 33–49.
Dziegieć E., Liszewski S., 2002, Rozwój badań geografii turyzmu w Polsce w XX wieku, Acta Universitatis Lodziensis, Turyzm, no. 1, s. 5–26.

Biogram ten napisałem m.in. na podstawie hasła w Wikipedii, artykułu pt. „Profesor Elżbieta Dziegieć. Działalność naukowa, dydaktyczna i organizacyjna” (Turyzm, 19/1-2, 2009 r.) oraz hasła z II tomu Radomszczańskiego Słownika Biograficznego.