Folwarki, pomnik zamordowanych w grudniu 1944 r.

W lesie między Folwarkami a Suchą Wsią można natknąć się na tajemniczy pomnik. Wchodząc w jedną z bocznych dróżek, nagle oczom okazuje się płyta nagrobna z krzyżem, otoczona metalowym płotkiem.

Czerwiec 2017 r., fot. Paweł Dudek

To pamiątka po egzekucji mieszkańców Radomska oraz okolicznych wsi. Dotarłem do różnych informacji na temat liczebności ofiar. Było ich między 18 a 20. To członkowie Armii Ludowej i Polskiej Partii Robotniczej. Wśród nich byli m.in. Franciszek Kuliś, Władysław Sygulski, Zygmunt Michalec, Józef Zasępa z Wierzbicy, policjant granatowy współpracujący z Armią Ludową Stefan Stępień oraz były jeniec radziecki, żołnierz z powstania warszawskiego o pseudonimie „Tank”. Jedenastu zamordowanych udało się zidentyfikować, reszty nazwisk do dziś nie ustalono. Rozstrzelanych prawdopodobnie zdradził członek grupy partyzanckiej, który miał wydać informację o ich przynależności do podziemia. Hitlerowcy dokonali rozstrzelania 29 oraz 31 grudnia 1944 roku podczas publicznej egzekucji. Podobno  ofiary miały ręce skrępowane drutem kolczastym…

Czerwiec 2017 r., fot. Paweł Dudek

Czerwiec 2017 r., fot. Paweł Dudek

Uroczystość odsłonięcia płyty pamiątkowej odbyła się 20 maja 1978 roku. Przybyli wówczas przedstawiciele władz wojewódzkich, naczelnych władz ZBOWiD oraz gospodarze Radomska. Jednocześnie w licznych szkołach w okolicy uczestnicy drugiej wojny światowej spotykali się z młodzieżą i opowiadali o minionych czasach.

Dziś miejsce egzekucji wygląda na odwiedzane. Na pomniku znalazłem sporo kwiatów, a także wypalone znicze. Dowiedziałem się też, że do jeszcze niedawna znajdowała się tam żeliwna tablica ze wszystkimi nazwiskami ofiar (z 1978 roku), ale nie wiadomo co się z nią stało.

Aktualizacja z października 2021 roku

Odwiedziłem to miejsce ponownie w październiku 2021 roku razem z osobą, która nieoficjalnie zajmuje się porządkowaniem tego grobu i pragnie pozostać anonimowa. Miejsce jest często sprzątane, zapalane są tam znicze. Osoba ta ufundowała plastikową tabliczkę z informacją mówiącą, że jest to miejsce rozstrzelania grupy partyzanckiej Armii Krajowej. Poniżej znajduje się kilka nowych zdjęć.

Październik 2021 r., fot. Paweł Dudek

Październik 2021 r., fot. Paweł Dudek

Październik 2021 r., fot. Paweł Dudek

Październik 2021 r., fot. Paweł Dudek

Październik 2021 r., fot. Paweł Dudek

Październik 2021 r., fot. Paweł Dudek

Październik 2021 r., fot. Paweł Dudek

Tabliczka z nieprawdziwą informacją, że jest to grób partyzantów AK, a pod tym napisem znak Solidarności Walczącej, która też nie ma z tym miejscem nic wspólnego. Październik 2021 r., fot. Paweł Dudek

Październik 2021 r., fot. Paweł Dudek