Kto słyszał o zapomnianych cmentarzach?

Jestem na etapie kończenia artykułu dotyczącego zapomnianych cmentarzy. Interesują mnie zapomniane, nieużytkowane cmentarze żydowskie, ewangelickie, wojenne, epidemiczne (choleryczne) i inne znajdujące się na terenie powiatu radomszczańskiego. Zebrałem już całkiem sporo informacji, ale dane dotyczące poszczególnych cmentarzy są niekiedy bardzo szczątkowe, np. zawierają się w dwóch zdaniach. Chciałbym, aby ten artykuł …

Grób rodziny Buczyńskich na cmentarzu w Gidlach

Na cmentarzu w Gidlach, tuż przy głównej alejce znajduje się grób rodziny Buczyńskich. Kwiecień 2021 r., fot. Paweł Dudek Grób ma formę prostokątnego cokołu z masywnym krzyżem u szczytu. Cokół ten znajduje się na blokach tworzących schodkową formę. Całość otoczona jest z czterech stron ogrodzeniem z betonowych słupów połączonych metalowymi …

Tam był cmentarz żydowski w Kamieńsku

Na wstępie chciałbym odnieść się do tytułu tego artykułu. Właściwie powinien on brzmieć „Tam jest cmentarz żydowski w Kamieńsku”. Wynika to z halachicznej zasady (wykładnia Prawa Mojżeszowego – Tory), która mówi, że cmentarz żydowski zawsze jest, nawet jeśli nie ma po nim widocznych, fizycznych pozostałości. Nawet zrównany z powierzchnią ziemi …

Pomnik KWP na Cmentarzu Starym w Radomsku

Pomnik ten wydaje się być częścią zbiorowej mogiły żołnierzy z czasów drugiej wojny światowej, choć to zupełnie dwa różne upamiętnienia. Pomnik Konspiracyjnego Wojska Polskiego powstał w 1996 roku. Na pierwszym planie pomnik KWP, a dalej zbiorowa mogiła żołnierzy poległych w czasie pierwszej wojny światowej. Marzec 2021 r., fot. Paweł Dudek …

Zbiorowa mogiła żołnierzy z pierwszej wojny światowej na Cmentarzu Starym w Radomsku

Na Cmentarzu Starym w Radomsku znajduje się zbiorowa mogiła żołnierzy poległych w czasie pierwszej wojny światowej. Marzec 2021 r., fot. Paweł Dudek Na granitowej płycie znajduje się następująca informacja: TU SPOCZYWAJĄ ŻOŁNIERZE ARMII AUSTRO-WĘGIERSKIEJ, ARMII NIEMIECKIEJ I ARMII ROSYJSKIEJ POLEGLI W REJONIE RADOMSKA PODCZAS PIERWSZEJ WOJNY ŚWIATOWEJ 1914 – 1918 …

Żydowskie ślady w Żytnie

O żydowskich mieszkańcach Żytna wiem niewiele. Zebrałem tutaj to, co udało mi się ustalić, to do czego dotarłem. Pan Wiesław Witkowski, dawny mieszkaniec Żytna jest autorem odręcznie stworzonej mapki przedstawiającej jego rodzinną miejscowość. Powyżej znajduje się fragment tej mapki, niestety nie posiadam lepszej jakości grafiki. Witkowski zaznaczył na tej mapce …

Pamiątka modlitewna niemieckiego podoficera Hermana Mahlera

Niżej przedstawiona karta przedstawia wizerunek oraz krótką informację o Hermanie Mahlerze. Takie kartki modlitewne wydawane są i dziś. Niekiedy rodzina zmarłego rozdaje w czasie albo po uroczystościach pogrzebowych małą karteczkę ze skromnym wspomnieniem zmarłej osoby. Ta kartka została wydana zapewne na zlecenie okupacyjnych władz niemieckich, a nie rodziny. Niemiecka administracja …

Groby lotników na cmentarzu w Kobielach Wielkich

Na cmentarzu w Kobielach Wielkich znajdują się nagrobki lotników poległych w trakcie kampanii wrześniowej 1939 roku. Pamiętam, że kiedyś te nagrobki miały inną formę, dziś wykonane są z marmuru i lastriko. Wrzesień 2015 r., fot. Paweł Dudek Wrzesień 2015 r., fot. Paweł Dudek Wrzesień 2015 r., fot. Paweł Dudek Plutonowy …

Grób Marcina Ziółkowskiego i Adolfa Zawadzkiego na Cmentarzu Starym w Radomsku

Na Cmentarzu Starym w Radomsku, w kwaterze B 1 pod nr 16 „S” znajduje się grób Marcina Ziółkowskiego i jego wnuczka Adolfa Zawadzkiego. Warto wiedzieć, że Adam Zawadzki był powstańcem styczniowym. Listopad 2020 r., fot. Paweł Dudek Listopad 2020 r., fot. Paweł Dudek Marcin Andrzej Ziółkowski był oficerem napoleońskim, Podsędkiem …

Grób rodziny Brylów na cmentarzu w Kobielach Wielkich

Jednym z okazalszych nagrobków na cmentarzu w Kobielach Wielkich jest grób rodziny Brylów. Duży pomnik z postumentem zwieńczonym krzyżem wyróżnia się na tle innych. Na zasadniczej części znajduje się figura w kształcie otwartej księgi, gdzie zapisano kto został tam pochowany. Wrzesień 2015 r., fot. Paweł Dudek Wrzesień 2015 r., fot. …

Zdjęcia z powojennych ekshumacji żydowskich

Uwaga, artykuł został zaktualizowany po jego opublikowaniu. Ze względu na złożoność materiału aktualizację dopisałem na końcu. Prezentowane poniżej zdjęcie przedstawia pochówek na cmentarzu. Pochowano wówczas 17 osób, które zostały zamordowane przez Niemców we wsi Łęg (gmina Kruszyna, woj. śląskie), złożone do wykopanych pod lasem dołów, a następnie ekshumowane w celu …

Stare zdjęcie z dwoma krzyżami powstańców styczniowych

Czytelnik mojego bloga, pan Krzysztof przesłał mi ciekawy skan zdjęcia. Przedstawia ono dwa wysokie drewniane krzyże z tabliczkami na łączeniu belek. Na jednej z tych tabliczek udało mi się odczytać rok – 1863. Rok ten związany jest oczywiście z powstaniem styczniowym, co też sugeruje podpis na drugiej stronie zdjęcia: „Bąkowa …

Brama dobryszyckiego cmentarza i pamiątka z 1937 roku

Cmentarz parafialny w Dobryszycach powstał na przełomie XVIII i XIX wieku. Zachowały się informacje mówiące, że w 1817 roku pochówek odbył się w obecnym miejscu. Wcześniej zmarłych chowano wokół kościoła parafialnego, chociaż od razu nie zrezygnowano z tego miejsca całkowicie gdy powstał nowy cmentarz. Październik 2020 r., fot. Paweł Dudek …

Prawdopodobne miejsce cmentarza cholerycznego w Smotryszowie

W książce ks. Antoniego Kaczmarka pt. „Cmentarze parafii Świętych Apostołów Szymona i Judy Tadeusza w Dmeninie” (Dmenin 2011) znajduje się wzmianka o prawdopodobnym istnieniu cmentarza cholerycznego w miejscowości Smotryszów.  Jadąc od strony Dmenina, na zakręcie, przy dość ostrym podjeździe w kierunku wsi, po lewej stronie znajduje się kapliczka. Umiejscowiono ją …

Pozostałości po niemieckim cmentarzu wojskowym kilka kilometrów za Radomskiem

W czasie drugiej wojny światowej utworzono za Radomskiem cmentarz wojskowy dla poległych żołnierzy niemieckich, którzy prowadzili w naszych okolicach działania okupacyjne. Na miejsce cmentarza wybrano las, z dala od siedzib ludzkich, na tzw. Topiszu, za Folwarkami, stanowiącymi wtedy jeszcze nie dzielnicę Radomska, ale osobną wieś. Dziś administracyjnie cmentarz leży na …