Uczestniczyłem w konferencji „REMEMBER. Czy pamięć wystarczy w XXI wieku?”

Właśnie wróciłem z trzydniowej międzynarodowej konferencji edukacyjnej zorganizowanej przez Międzynarodowe Centrum Edukacji o Auschwitz i Holokauście.

Czerwiec 2025 r., fot. Paweł Dudek

Temat – „Remember. Czy pamięć wystarczy w XXI wieku?” – nie dawał spokoju przez cały czas trwania wydarzenia. Bo choć w edukacji często mówimy o pamiętaniu, coraz częściej pojawia się pytanie: co dalej Konferencja dała okazję do wysłuchania ludzi z całego świata, którzy, mimo różnic, zmagają się z podobnymi dylematami: jak mówić młodym o historii tak bolesnej, by ich to poruszyło, a nie przytłoczyło? Jak uczyć o Holokauście w świecie, który coraz szybciej zapomina, albo nawet zaczyna wypierać? Nie wszystko było dla mnie oczywiste. Niektóre wystąpienia zostawiły więcej pytań niż odpowiedzi. Ale może właśnie o to chodzi, żeby nie wracać z gotowymi receptami, tylko z niepokojem, który popycha do działania.

Dzięki udziale w konferencji mam poczucie, że uczestniczyłem w rozmowie, która naprawdę ma znaczenie. Wróciłem do Radomska z kolejnymi pomysłami.

Lipiec 2025 r., fot. Paweł Dudek

Program konferencji

30 czerwca

8:00 – 11:30 – Zwiedzanie z przewodnikiem byłego niemieckiego nazistowskiego obozu koncentracyjnego i zagłady Auschwitz
13:00 – 13:30 – Otwarcie konferencji
13:30 – 15:00 – Przyszłość tolerancji w XXI wieku, wykład inaugurujący, 60 min prezentacja z dyskusją 30 min – Prof. Dr. Bernd Simon, University of Kiel, Germany
15:00 – 15:30 – Przerwa kawowa
15:30 – 17:00 – Uprzedzenia w badaniach historycznych, edukacji i pamięci, dyskusja panelowa
Moderator: Dr. Piotr Setkiewicz, Auschwitz-Birkenau State Museum, Poland
Dr. G. C. Lakmini Gamage, University of Ruhuna, Sri Lanka
Prof. Yosanne Vella, University of Malta, Malta
Dr. Jeff Fynn-Paul, Leiden University, The Netherlands
Dr. Zofia Wóycicka, University of Warsaw, Poland
17:00 – 17:30 – Przerwa kawowa
17:30 – 19:00 – Nowe badania dotyczące ofiar prześladowań niemieckich nazistów, wykłady eksperckie, 15 minut dla każdego eksperta i 30 minut dyskusji
Moderator: Dr. Teresa Wontor-Cichy, Auschwitz-Birkenau State Museum, Poland
Dr. Michał Bilewicz, University of Warsaw, Poland
Dr. Markéta Hajská, Charles University, Czech Republic
Dr. Dovile Budryte and Dr. Neringa Klumbytė, Vytautas Magnus University and Lithuanian History Institute, Lithuania
Dr. Michal Šimůnek, Czech Academy of Sciences, Czech Republic
20:00 – Kolacja

1 lipca

9:00 – 10:30 – Pamięć zbiorowa we współczesnych różnorodnych społecznościach – jednoczy czy dzieli?, dyskusja panelowa
Moderator: Adelina Hetnar, Auschwitz-Birkenau State Museum, Poland
Dr. Nawël Cheriet, University of Liège, Belgium
Noha Khatib, Ghetto Fighters’ House Museum, Israel
Dr. Ewa Tartakowsky, National Center for Scientific Research (CNRS), France
10:30 – 11:00 – Przerwa kawowa
11:00 – 13:00 – Głos w polifonii opowieści – narracje mniejszościowe a pamięć zbiorowa, dyskusja panelowa
Moderator: Anna Stańczyk, Auschwitz-Birkenau State Museum, Poland
Goran Sadikarijo, The Holocaust Museum in Skopje, North Macedonia
Prof. Dr. Sebastian Barsch, University of Cologne, Germany
Dr. Joanna Talewicz, Foundation Towards Dialogue, Poland
Konstanty Gebert, Independent journalist and activist, Poland
13:00 – 14:00 – Przerwa obiadowa
14:00 – 15:30 – Praca edukacyjna we współczesnych różnorodnych społecznościach, sesja przykładów dobrych praktyk
Alicja Wójcik, Difficult — simple words, Auschwitz-Birkenau State Museum, Poland
Dr. Jake Newsome, Pink Triangle Legacies Project, USA
Anna Dąbrowska, Baobab Project, Homo Faber, Poland
Marc J Gwamaka, Rwanda Peace Education Programme, Rwanda
Marta Closas, Stories that Move, Anne Frank House, The Netherlands
Misko Stanisic, Terraforming, Serbia
15:30 – 16:00 – Podsumowanie omawianych projektów
16:00 – 16:30 – Przerwa kawowa
16:30 – 17:00 – Gdyby Zabrakło Dziesięciu…, wręczenie nagrody wolontariuszom Państwowego Muzeum Auschwitz-Birkenau
19:00 – Uroczysta kolacja

2 lipca

9:00 – 10:30 – Miejsca pamięci i pamięć o okrucieństwach w dobie kryzysu, dyskusja panelowa
Moderator: Marine Dudziak-Vannier, Auschwitz-Birkenau State Museum, Poland
Dr. Andreas Kahrs, what matters, Germany
Dr. Matthias Heyl, Ravensbrück Memorial Site, Germany
Olivia Marks-Woldman OBE, Holocaust Memorial Day Trust, UK
10:30 – 11:00 – Przerwa kawowa
11:00 – 12:30 – Dzielenie się pamięcią i wspólna pamięć, dyskusja panelowa
Moderator: Nataliia Tkachenko, Auschwitz-Birkenau State Museum, Poland
Lea Micha, Yad Vashem, Israel
Tad Stahnke, United States Holocaust Memorial Museum, USA
Prof. Claudia Lenz, The Norwegian Center for Holocaust and Minority Studies, Norway
Dmytro Hainetdinov, National Museum of the History of Ukraine in WWII, Ukraine
12:30 – 13:30 – Przerwa obiadowa
13:30 – 15:00 – Globalna odpowiedzialność: (re)interpretacja społeczności i narracji pamięci, dyskusja panelowa
Moderator: Paweł Sawicki, Auschwitz-Birkenau State Museum, Poland
Dr. Piotr M. A. Cywiński, The Auschwitz-Birkenau State Museum, Poland
Prof. Dr. Johanna Mannergren, Södertörn University, Sweden
Daniel Bekele, Human Rights Activist, Ethiopia
Nadav Neuman, Sapienship, Israel
15:00 – 15:30 – Podsumowanie konferencji

Lipiec 2025 r., fot. Paweł Dudek