Dawny cmentarz choleryczny, tablice pamiątkowe, dąb pamięci, a to nie wszystko… Osobliwe miejsce koło Grodziska (gmina Żytno)

Jadąc od strony Borzykowej już z dala w oczy rzuca się wysoki drewniany krzyż z 2001 roku z postacią Chrystusa. Po dotarciu można zobaczyć całą pokaźność tego miejsca kultu oraz pamięci. Przyznaję, że według mnie jest to przerost formy. Tablice pamiątkowe, dąb pamięci, dawny cmentarz, ołtarzyk, krzyż. Wszystko „na kupie”. Zdecydowanie lepiej by to wyglądało, gdyby było bardziej rozproszone, nawet na sąsiednie rogi skrzyżowania… Niemniej jednak opisuję to miejsce, bo rzeczywiście, trudno przejść czy przejechać tamtędy obojętnie (i nie zauważyć!). Dawniej w tym miejscu istniała wieś Czechowiec, dziś pozostały po niej pojedyncze domy na zachód od opisywanego skrzyżowania.

Czerwiec 2020 r., fot. Paweł Dudek

Wspomniany wcześniej krzyż otoczony jest betonowym płotkiem. Na krzyżu znajduje się tablica z informacją:

CMENTARZ
OFIAR
EPIDEMII
CHOLERY
1848 – 53
WIECZNY ODPOCZYNEK
RACZ IM DAĆ PANIE
MIESZKAŃCY
GRODZISKA 2001

Po prawej stronie krzyża znajduje się metalowa konstrukcja z tablicą, która ma zapewne na celu ogólne wytłumaczenie co to za miejsce. Na tejże tablicy znajduje się taka oto informacja:

GOLGOTA POKOLEŃ
GRODZISKO KALECINA GÓRA
Ś.P. ZMARŁYM PRZODKOM CHOWANYM
NA TYM CMENTARZU OD WIEKÓW
ZA PRZEKAZANE DZIEDZICTWO
NARODOWE I CHRZEŚCIJAŃSKIE

WDZIĘCZNI RODACY
/ KS.W.K. /

Kalecina Góra to niewielkie wzniesienie, które przez lata po części stanowiło miejsce pochówku zmarłych na cholerę, ale później też niestety czerpano stamtąd budulec w postaci piasku. Po lewej stronie od krzyża znajduje się granitowa tablica, również otoczona betonowym płotkiem. Upamiętnia ona ofiary epidemii cholery. Zapisano na niej:

MOGIŁA SYMBOLICZNA
PAMIĘCI
Pogrzebanych na tym cmentarzu Mieszkańców Okołowic
którzy zmarli w dniach od 17 września do 26 grudnia 1866 r.

ADAMCZYK Katarzyna , 1
ADAMOWICZ Józefa , 23
BANASIK Katarzyna , 75
BIAŁOBRADEK Elżbieta , 52
Jan , 30
BILOBRADEK Julianna , 15
BROSZKIEWICZ Małgorzata , 36
Antoni , 36
Jakub , 2
FATYGA Julianna , 6 m-cy
Salomea , 64
Franciszek , 31
Agnieszka , 27
FILEJSKI Łukasz , 50
GŁOWACKI Michał , 3
IDZIAK Stanisław , 3 i 4 m-ce
JĘCZMYK Zofia , 46
KOLESIŃSKI Jan , 4 i 3 m-ce
Wojciech , 13
KRYCZKA Jan , 42
Franciszka , 5 tyg.
Katarzyna , 46

LUPA Marianna , 11
MAJ Katarzyna , 1 i 6 m-cy
MAKÓWKA Franciszka , 64
NOWAK Franciszek , 2
Wojciech , 3
Ignacy , 45
PIEKACZ Ignacy , 44
Ignacy , 5
Bartłomiej , 1
PIETRZYK Samolea , 25
SIKORA Antonina , 36
Marianna , 15
Balbina , 6 m-cy
SIEDLECKI Wawrzyniec , 63
/ ekonom /
SOBAŃSKI Ignacy , 56
STĘPIEŃ Antoni , 8
Franciszek , 36
SZTAJNOWSKA Katarzyna , 1
ZASKÓRSKI Antoni , 65
ŻURAWSKI Jan , 29

Chrystus Życiem i Zmartwychwstaniem naszym
Potomkowie i Mieszkańcy Okołowic 2004 r

Ten dawny cmentarz znajduje się dość blisko miejscowości Grodzisko, położonej w województwie łódzkim, ale tablica została ufundowana przez mieszkańców Okołowic (też niedaleko, ale to już województwo śląskie). Zapewne cmentarz był miejscem pochówku także dla mieszkańców innych wsi, ale na tablicy ograniczono spis zmarłych tylko do 42 mieszkańców Okołowic, których potomkowie byli fundatorami takiego upamiętnienia.

Czerwiec 2020 r., fot. Paweł Dudek

Za tablicą upamiętniającą dawny cmentarz choleryczny znajduje się polowy ołtarz z drewnianym stołem ofiarnym, mównicą na cokole, kapliczką z wizerunkiem Matki Boskiej oraz siedmioma krzyżami. Zapewne odprawiane są tam okolicznościowe msze święte.

Czerwiec 2020 r., fot. Paweł Dudek

Tuż obok znajduje się zespół ośmiu granitowych tablic pamiątkowych na prostokątnym dwupoziomowym postumencie obłożonym czerwoną cegłą. Z dwóch stron tego postumentu stoją dwa cokoły.

Czerwiec 2020 r., fot. Paweł Dudek

Poniżej przedstawiam zawartość wszystkich tablic tworzących postument, najpierw pięć tworzących krzyż w górnej części. Tablica środkowa w górnej części przedstawia wizerunek Matki Boskiej Katyńskiej, która otula nagie zwłoki żołnierza zamordowanego strzałem w tył głowy. Nad postaciami znajduje się orzeł, pod nim napis „Katyń” z literą „T” stylizowaną na krzyż. Na szarfie widnieje napis „POMÓŻ PRZEBACZYĆ” oraz rok „1940”.

Tablica górna nad wizerunkiem Matki Boskiej Katyńskiej zawiera krzyż oraz taką informację:

„Polskę
szczególnie umiłowałem,
a jeżeli posłuszna będzie
woli mojej, wywyższę ją
w potędze i świętości.
Z niej wyjdzie iskra,
która przygotuje świat na
ostateczne przyjście moje.”
Chrystus do Św.Faustyny
(Dz.1732)

Tablica po prawej od wizerunku Matki Boskiej Katyńskiej zawiera zdjęcie oraz następującą informację:

Ks.Prałat
Zdzisław Peszkowski
(1918-2007)
Internowany w Kozielsku (1939)
Objęty amnestią służył w armii
generała W. Andersa
Kapelan Federacji Rodzin Katyńskich
Prezes Fundacji Golgota Wschodu.

Tablica po lewej zawiera dwa zdjęcia oraz następującą treść:

P.por. Ludwik Bruno
Sędzimir
(1904-1940)
Właściciel posiadłości
„Jarzębina” w Grodzisku
Internowany w Starobielsku (1939)
Zamordowany w Charkowie (1940)
i tam pogrzebany we wspólnej mogile.

Tablica poniżej wizerunku Matki Boskiej Katyńskiej zawiera następującą treść:

GOLGOTA WSCHODU
Polskie cmentarze wojenne:
Katyń, Charków, Miednoje.
Obozy w Rosji: Kozielsk,
Starobielsk, Ostaszków.
Groby na cmentarzu
w Bykowni (Ukraina),
na Syberii i
„nieludzkiej ziemi” –
Wschodzie.

Czerwiec 2020 r., fot. Paweł Dudek

Na obłożonym czerwoną ozdobną cegłą postumencie znajdują się jeszcze trzy granitowe tablice (tak jak wspomniałem wyżej – wszystkich jest osiem). Oto treść tablicy po lewej stronie:

W Smoleńsku
10 kwietnia 2010 roku
w drodze do Katynia
ofiarę z życia dla
Ojczyzny złożyli
Prezydent RP
Lech Kaczyński
Jego Małżonka
Maria Kaczyńska
i 94 zasłużonych dla
Państwa Polskiego
naszych rodaków.
W hołdzie ich
patriotycznej postawie.

Gmina Żytno
Parafia Borzykowa
Wieś Grodzisko X.W.K.

Górna tablica po prawej ma taką treść:

W hołdzie
Bohaterskim Męczennikom
Golgoty Wschodu
Mieszkańcy Grodziska i okolic.
X.W.K.
Grodzisko, 13.IV.2010r.

Tablica umieszczona na dole po prawej stronie, najmniejsza ze wszystkich trzech zawiera taką treść:

Pomnik Katyński
poświęcono 09.05.2010r
X.W.K.

Czerwiec 2020 r., fot. Paweł Dudek

To jednak nie wszystko. W prawej części tego kompleksu – miejsca pamięci znajduje się jeszcze dąb pamięci wraz z umieszczoną na poziomie ziemi tablicą. Oto jej treść:

DĄB PAMIĘCI
POSADZONY DLA UHONOROWANIA
P.POR BRUNO LUDWIKA SĘDZIMIRA
OSTATNIEGO WŁAŚCICIELA JARZĘBINY
UR. 04.02.1904R W KRAKOWIE
ZAMORDOWANEGO
PRZEZ NKWD W ROKU 1940
W CHARKOWIE
STRZAŁEM W TYŁ GŁOWY

Grodzisko, 09.05.2010

Czerwiec 2020 r., fot. Paweł Dudek

2120 razy oglądano od początku 1 razy oglądano dzisiaj

Zobacz podobne artykuły: