Tradycje związane z Radomskiem i okolicami. Legendy, zwyczaje, zasłyszane historie, kuchnia regionalna.
Niezbyt urokliwym słowem „Trepiorze” określało się kiedyś mieszkańców miejscowości Pławno. A wzięło się to stąd, że zajmowali się oni naprawą obuwia, czyli trepów. Skala tego zajęcia była tak duża, że utrwaliła się w świadomości okolicznych ludzi, także z Radomska. Ja też spotkałem się jako nastolatek z tym określeniem. Mój kolega …
W czasopiśmie Kółka Polonistycznego im. Wł. St. Reymonta uczniów Gimnazjum Humanistycznego Męskiego Stanisława Niemca w Radomsku pt. „Nasza Szkoła”, nr 2 z 1926 roku znajdują się na stronie 12 słowa pieśni pt. „Kolędnicy śpiewają”. Słowa te spisał S. Michalski z VI klasy. Kolędnicy śpiewają Z tamty strony gaika Zielini się …
W czasopiśmie Kółka Polonistycznego im. Wł. St. Reymonta uczniów Gimnazjum Humanistycznego Męskiego Stanisława Niemca w Radomsku pt. „Nasza Szkoła”, nr 2 z 1926 roku znajduje się na stronach 10-12 artykuł o języku gwarowym naszych okolic. Artykuł ten nosi tytuł „Uwagi o języku gwarowym powiatu Radomskowskiego”. Uważam, że do tej pory …
W czasopiśmie Kółka Polonistycznego im. Wł. St. Reymonta uczniów Gimnazjum Humanistycznego Męskiego Stanisława Niemca w Radomsku pt. „Nasza Szkoła”, nr 1 z 1926 roku znajduje się na stronie 10 ciekawa pieśń ludowa o tytule „Coś ty, chłopce”. Pieśń została zanotowana w Pławnie i być może tylko dzięki opublikowaniu jej we …
Linga to rodzaj pieczywa pszennego. Długa (ok. 30 cm), cienka bułka, przypominająca nieco bochenek chleba albo przerośniętą bagietkę, waży od 350 do 500 g. Tradycyjnie linga wyrabiana jest z kilku składników – mąki pszennej, mleka, wody, oleju i drożdży. W naszych okolicach linga jest znanym pieczywem, choć powoli odchodzi w …
Poniżej prezentuję wiersz pochodzącego z Radomska Marka Andrzeja Dębskiego. Wiersz ten poświęcony jest Wigilii Bożego Narodzenia. By Przykuta (Own work) [GFDL (http://www.gnu.org/copyleft/fdl.html), CC-BY-SA-3.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/3.0/) or CC BY-SA 2.5-2.0-1.0 (https://creativecommons.org/licenses/by-sa/2.5-2.0-1.0)], via Wikimedia Commons Polska Wigilia Pamiętasz? Pierwszej gwiazdki migotanie, Biały obrus z sianem, Matki pośpieszne krzątanie, Z niecierpliwym kolędy czekaniem. Pamiętasz? …
W 1210 roku w Borzykowej (obecnie gmina Żytno) odbył się synod – zjazd duchowieństwa połączony ze zjazdem książąt. Synod ten był ważnym wydarzeniem nie tylko dla Kościoła, ale również dla ludzi świeckich, ustalał szereg relacji między państwem a Kościołem. W tym wpisie chciałbym się jednak skupić na na pewnej anegdocie. …
Krzętów (gmina Wielgomłyny) słynie z mięsa jagnięcego pochodzącego z najstarszej prymitywnej rasy owiec występującej na terenie Polski. Świniarka w dawnych czasach stanowiła przeciwwagę dla ówczesnego, prymitywnego i szeroko hodowanego pogłowia. Jeszcze w okresie międzywojennym była szeroko rozpowszechniona w Polsce. W okresie PRL-u została uznana za zaginioną rasę. Dopiero w 1987 …
Wesele w Radomsku i okolicach miało wiele różnego rodzaju obrzędów, które z czasem całkowicie zanikły, bądź pozostały w szczątkowej formie. Warto więc je przybliżyć. Tradycje weselne są świetnie ukazane w dramacie Stanisława Wyspiańskiego pt. „Wesele”. Powstała także sztuka teatralna oraz film na podstawie tego dzieła Zbieranie produktów na wesele Mniej …
Prawie każdy radomszczanin wie, że w herbie miasta znajduje się rycerz z mieczem w dłoni na tle bramy do zamku. Skąd wziął się ten motyw skoro w Radomsku zamku nigdy nie było? Najdawniejszy zachowany znak piktograficzny miasta Radomska pochodzi z pieczęci, która powstała za czasów panowania króla Kazimierza Wielkiego (1333-1370). …
Miejscowość Bąkowa Góra leży co prawda w powiecie piotrkowskim, ale jest silnie związana z naszym regionem. Z Radomska najłatwiej tam dojechać jadąc najpierw drogą nr 42 do Przedborza, a w Przedborzu skręcając na północ w drogę nr 742. Z naszego miasta do Bąkowej Góry jest około 40 kilometrów. We wsi …
Dawniej w Boże Narodzenie jadano dwa razy – na śniadanie oraz kolację. Oczywiście śniadanie było zwykle skromne. W naszym regionie składało się ono najczęściej z ziemniaków gotowanych w skórkach bądź barszczu z chlebem. By Przykuta (Own work) [GFDL (http://www.gnu.org/copyleft/fdl.html), CC-BY-SA-3.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/3.0/) or CC BY-SA 2.5-2.0-1.0 (https://creativecommons.org/licenses/by-sa/2.5-2.0-1.0)], via Wikimedia Commons Zgodnie …
W opisach wierzeń ludowych Słowian pojawia się postać demona zwanego mamuną lub boginką. Według przekazów pojawiał się on także w okolicach Radomska. Mamuna. Zdjęcie pochodzi z http://www.digart.pl/praca/7485628/Mamuna.html Mamuna (zwana niekiedy mamoną) dokuczała kobietom w ciąży a także położnym. Demon ten porywał bądź zamieniał nowonarodzone dzieci. Słowianie wierzyli, że mamuny to dusze …
Pamiętacie książkę pt. „Podróże Pana Kleksa”? Główny bohater odwiedza krainę o nazwie Bajdocja. Mieszkają tam bajarze z Wielkim Bajarzem na czele. W Bajdocji brakuje atramentu, więc bajarze nie mogą zapisywać swoich opowieści. Pan Kleks postanawia im pomóc. W wolnej chwili warto doczytać jak zakończyła się ta historia, książka jest dostępna …
Zainteresował mnie ten temat, gdy całkiem niedawno usłyszałem od znajomej ciekawą opowieść z jej dzieciństwa. Moja znajoma, pani Anna, jest mieszkanką dzielnicy Młodzowy. Pani Anna wspominała, że kilkadziesiąt lat temu, niedaleko jej domu mieszkała kobieta z tzw. kołtunem, czyli sklejonym pękiem włosów na głowie. Najdłuższy zachowany kołtun, Muzeum Wydziału Lekarskiego Uniwersytetu Jagiellońskiego. …
