W piątek 29 kwietnia 2022 roku uczestniczyłem w premierze przyrodniczego filmu dokumentalnego pt. „Gdy diabeł mieszkał za miedzą”. Reżyserem filmu jest Łukasz Dębski, a ja miałem przyjemność wystąpić w nim jako osoba opowiadająca o diabłach, demonach, upiorach, fantastycznych zwierzętach i […]
Poniżej prezentowana jest kartka, która została nadana z Żytna do oflagu VII A Murnau, prawdopodobnie w 1942 roku. Był to niemiecki obóz dla jeńców, znajdował się w Bawarii, funkcjonował niemal przez cały okres wojny. Z tyłu na treści listu znalazła […]
Był wybitnym dendrologiem – ekspertem zajmującym się na niwie naukowej drzewami oraz krzewami. Źródło zdjęcia: ogrodinfo.pl Urodził się w 1928 roku w Żytnie, gdzie mieszkał przez kilkanaście pierwszych lat swojego życia. Od najmłodszych lat wykazywał zainteresowanie drzewami. W czasie drugiej […]
Urodził się 21 września 1930 roku w Małej Wsi koło Żytna. Jest absolwentem Wyższego Seminarium Duchownego w Olsztynie. Święcenia kapłańskie przyjął w 1956 roku. W latach 1956-1959 był wikariuszem parafii Dobrego Pasterza w Węgorzewie. W latach 1959-1962 był proboszczem parafii […]
Urodził się 14 lipca 1923 roku w Silnicy (gmina Żytno). Jego ojciec Ludwik był kowalem znanym w całej okolicy. Matka miała na imię Józefa. Po ukończeniu szkoły podstawowej w Silnicy zatrudnił się u zamożnych gospodarzy do różnych posług. W 1940 […]
Od Czytelnika pana Bartłomieja Borowskiego otrzymałem poniższe zdjęcie. Przedstawia ono uczestników pogrzebu. Sytuacja ma miejsce na cmentarzu parafialnym w Żytnie w czasie drugiej wojny światowej. Dawniej ludzie często wykonywali takiego grupowe zdjęcia w czasie pogrzebów lub ostatnich pożegnań ze zmarłym. […]
Ewina to mała wieś położona w gminie Żytno. Znana jest przede wszystkim z bitwy, która rozegrała się we wrześniu 1944 roku. W Ewinie, już po wojnie istniała szkoła podstawowa. Dotarłem do informacji, że funkcjonowała ona w latach 1959-1968. Powodem jej […]
Nie przypuszczałem, że, niczym księża podczas sumy, będę zachęcał kogokolwiek do zakupu tygodnika „Niedziela”. A jednak. W najnowszej „Niedzieli”, edycja częstochowska, nr 14, strona VI, znalazło się zdjęcie mojego autorstwa. Przedstawia ono kościół w Borzykowej i jest ilustracją do artykułu […]
To zdjęcie zapewne z lat 70. Delegacja uczniów uczestniczy (lub przygotowuje się) do pochodu pierwszomajowego. Za uczniami stoją nauczyciele, od prawej: Pełka, Kazimierz Jędrzejczyk (wcześniej kierownik szkoły w Ewinie), Mierz, Sadlej, Konop. Dziękuję za udostępnienie zdjęcia panu Michałowi Flaszy. Zdjęcie […]
Zdjęcie przedstawia pochód pierwszomajowy, który miał miejsce w Żytnie, najprawdopodobniej w latach 70. Na trybunie znajdują się członkowie komitetu PZPR. W prawej części zdjęcia widać szyld z napisem „Radiotechniczne”, a pod spodem „motoryzacyjne”. Zapewne chodzi o sklep z tego typu […]
Bolesław Rubach (właściwie Alfons Bolesław Rubach) urodził się 18 marca 1841 roku w Rędzinach, położonych obecnie w gminie Żytno. Był synem Erazma i Izabeli Rubachów. Z naszymi okolicami niewiele miał wspólnego w dorosłym życiu, a przynajmniej nie znalazłem takich wzmianek. […]
W 1210 roku w Borzykowej (obecnie gmina Żytno) odbył się synod – zjazd duchowieństwa połączony ze zjazdem książąt. Synod ten był ważnym wydarzeniem nie tylko dla Kościoła, ale również dla ludzi świeckich, ustalał szereg relacji między państwem a Kościołem. W […]
O żydowskich mieszkańcach Żytna wiem niewiele. Zebrałem tutaj to, co udało mi się ustalić, to do czego dotarłem. Pan Wiesław Witkowski, dawny mieszkaniec Żytna jest autorem odręcznie stworzonej mapki przedstawiającej jego rodzinną miejscowość. Powyżej znajduje się fragment tej mapki, niestety […]
W zasobach Biblioteki Sejmowej znajduje się ciekawy artykuł z prasy podziemnej, dotyczący bitwy pod Ewiną. Został on opublikowany w 1944 roku w Łódzkim Informatorze Wojewódzkiej Rady Narodowej. Był to więc ten sam rok, kiedy odbyła się bitwa, całkiem na świeżo. […]
Pan Michał Flasza posiada ciekawy, całkiem pokaźny zbiór pamiątek związanych z bitwą pod Ewiną. Są to proporczyki, pocztówki, odznaki wydawane przede wszystkim na kolejne rocznice bitwy. O samej bitwie pod Ewiną pisałem już na blogu w tym miejscu. Znajdują się […]
W Archiwum Żydowskiego Instytutu Historycznego znajdują się m.in. relacje Żydów, którym udało się ocalić w trakcie drugiej wojny światowej. Natrafiłem na jedną z takich relacji, gdzie opisywane wydarzenia miały miejsce na terenie naszego powiatu. Niejaki Eliasz Markowicz w relacji spisanej […]
To jedna z tych historii, których nie zbadałem (mimo prób), a jednak postanowiłem upublicznić w tym miejscu. Pan Wiesław Witkowski, obecnie mieszkający w Niemczech, podzielił się ze mną pewną opowieścią. Otóż według niego, niedaleko Żytna znajdują się trzy średniowieczne kopce […]
W Rogaczówku, na skrzyżowaniu dróg w centrum wsi znajduje się murowana kapliczka postumentowa na planie prostokąta. W środkowej części kapliczki umieszczono napis o następującej treści: MATKO! NIE OPUSZCZAJ NAS. W górnej części kapliczki znajdują się okienka z obrazami. Całość zwieńczona […]
Przeglądając mapę K. de Pertheesa z 1787 roku przedstawiającą Województwo Krakowskie i Księstwo Siewierskie natrafiłem na pewną ciekawostkę. Na mapie tej widać zaledwie mały fragment naszych terenów, obecnego powiatu radomszczańskiego. Interesujące nas ziemie są przesłonięte arkuszem z różnego rodzaju wykazami. Zauważyłem […]
Na górce, przy polnej drodze niedaleko Rogaczówka znajduje się murowana kapliczka upamiętniająca bitwę z czasów powstania styczniowego. Kapliczka ta znajduje się przy starej drodze z Silnicy do Rogaczówka. Październik 2020 r., fot. Paweł Dudek Październik 2020 r., fot. Paweł Dudek […]
Zwiedzając powiat radomszczański natknąć się można na setki kapliczek i krzyży. Większość z nich to nieme pamiątki dziękczynne czy też miejsca, przy których miejscowa ludność modliła się z racji dalekiej odległości od kościoła parafialnego. Dlatego każda informacja zapisana na kapliczce […]
Przy drodze do Silnicy od strony Żytna, tuż za znakiem z nazwą miejscowości znajduje się murowana kapliczka domkowa. Pochodzi ona z początków XX wieku. Ma wysokość ok. 2,50 metra. Dwuspadowy dach ma konstrukcję drewnianą (co widać od środka), a pokryty […]
Na skraju wsi Silnica, w bocznej dróżce położonej na południowy-zachód od tej wsi napotkałem na dość tajemniczy lastrikowy nagrobek. Ma on podstawę małego prostokąta, a zasadniczą częścią jest krzyż. Być może gdzieś tam była jakaś tabliczka, teraz nie ma niestety […]
W Łazowie, w północno-wschodniej części wsi, tuż za mostkiem znajduje się ciekawa kapliczka murowana z figurą Św. Jana Nepomucena. Nieprzypadkowo kapliczka tego świętego znalazła się obok przepływającej tam rzeczki Baryczki. Św. Jan Nepomucen miał bowiem chronić przed powodziami. Październik 2020 […]
Od pana Wiesława Witkowskiego z Niemiec otrzymałem bardzo interesującą korespondencję. Są to zdjęcia z kościoła w Cięlętnikach, przedstawiające wyposażenie przeniesione tam z kościoła w Żytnie. Podczas budowy nowego kościoła w Żytnie, wyposażono to miejsce w nowe sprzęty. Te dotychczasowe postanowiono […]
W Borzykowej (gmina Żytno) znajduje się kościół pw. Św. Piotra i Pawła. Historia tego obiektu jest ściśle związana z historią miejscowości. Borzykowa istniała jeszcze przed przyjęciem chrześcijaństwa przez Polskę, wcześniej niż Żytno, a miejscowa parafia istniała już na pewno w […]
Jadąc od strony Borzykowej już z dala w oczy rzuca się wysoki drewniany krzyż z 2001 roku z postacią Chrystusa. Po dotarciu można zobaczyć całą pokaźność tego miejsca kultu oraz pamięci. Przyznaję, że według mnie jest to przerost formy. Tablice […]
Poniższy tekst został zaczerpnięty ze strony internetowej szkoły oraz uzupełniony moimi informacjami. Szkoła w Borzykowej została założona około 1876 roku. Pierwsza nauczycielka miała na nazwisko Smólska, druga Faszczewska, trzecim nauczycielem był Antoni Pniakowski. Prowadził tę placówkę od 1894 do 1917 […]
W Borzykowej, przy drodze prowadzącej do Grodziska znajduje się urokliwa kapliczka Świętego Jana Nepomucena. We wnętrzu murowanej kapliczki z dwuspadowym dachem umieszczono figurę świętego. Kapliczka wygląda na całkiem starą, ale jest zadbana przez okolicznych mieszkańców. Czerwiec 2020 r., fot. Paweł […]
Niegdyś Żytno było miasteczkiem (pisałem o tym tutaj), posiadało więc swój rynek. Łatwo można się domyślić, że znajdował się on w centrum wsi. Handlowano tam różnymi towarami, do Żytna przybywali kupcy z okolicznych wsi oraz miast. Dziś w tym miejscu […]
Jadąc z Pukarzowa w stronę Żytna mijałem okazały dąb, rosnący przy drodze między Pukarzowem a Pierzakami. To dąb szypułkowy (z łac. quercus robur). Ma on wysokość 30 metrów, 565 cm w obwodzie i 180 cm w pierśnicy (czyli na wysokości 130 […]
Jadąc z Żytna do Rogaczówka, na zakręcie można zobaczyć metalowy krzyż z wizerunkiem Chrystusa. Krzyż ten jest umieszczony na dużym kamieniu i wiąże się z nim ciekawa historia. Pierwotnie był położony w nieco innym miejscu – stał obok drogi prowadzącej […]
Przy asfaltówce, na skraju cmentarza w Borzykowej znajduje się pomnik poświęcony żołnierzom z 7 dywizji piechoty, którzy polegli tam 4 września 1939 roku. Pomnik ma formę obelisku z cegły, zwieńczonego metalowym krzyżem. Znajdują się tam dwie tablice. Na górnej jest […]
Kapliczka ta zrobiła na mnie ogromne wrażenie, bo chyba w powiecie radomszczańskim nie ma podobnego obiektu. Żeby dojechać do kapliczki należy wypatrywać jej w lesie, na lewo od szosy biegnącej z Pukarzowa do Grodziska. Kapliczka powstała w 1930 roku z […]
W miejscowości Grodzisko znajduje się drewniany krzyż z wizerunkiem Jezusa Chrystusa. Do krzyża przymocowana jest tabliczka z napisem: „BOŻE BŁOGOSŁAW MIESZKAŃCOM WSI GRODZISKO 1988r.”, co też wskazuje na rok wystawienia. Krzyż otoczony jest metalowym płotkiem. Okoliczni mieszkańcy dbają o ten […]
Na południe od wsi Silnica, w lesie zwanym Kurzelówką znajdują się niemal w jednym miejscu aż trzy cmentarze: cmentarz epidemiczny, cmentarz powstańców styczniowych oraz cmentarz żołnierzy z pierwszej wojny światowej. Położenie tego miejsca sprawia, że raczej przypadkiem się tam nie […]
Pukarzów to miejscowość na krańcach naszego powiatu. Przed wiekami znajdowała się tam fortalicja (dwór obronny). Dziś właściwie nie ma śladu po tym obiekcie. Próbowałem dotrzeć w to miejsce. Na mapie ustaliłem, że trzeba by wejść na groblę porośniętą z obu […]
Trudno dziś sobie wyobrazić, ale Żytno było w przeszłości miasteczkiem (z łac. oppidum). Dokument lokacyjny zaginął w pomroce dziejów, otrzymałem jednak na ten temat pewne informacje od pana Wiesława Witkowskiego z Niemiec. Według jego ustaleń lokację dla Żytna „załatwił” niejaki […]
W Żytnie, niemal w środku wsi znajdują się pozostałości po dawnym cmentarzu. Powstał on podobno już w XI wieku, kiedy właścicielami Żytna byli Awdańcowie. Obecnie na tym cmentarzu znajdują się tylko trzy obiekty – krzyż na wprost wejścia, pomnik po […]
W Silniczce, naprzeciw budynku szkoły i obok dawnej kaplicy ariańskiej znajduje się tablica upamiętniająca tragiczne wydarzenie z drugiej wojny światowej. Maj 2020 r., fot. Paweł Dudek 5 września 1939 roku rozstrzelali sześciu mieszkańców Silniczki. Powodem było to, że chcieli oni […]