O starym zdjęciu z niemieckiego eBay, które miało być zrobione pod Radomskiem

Na zagranicznych, zwłaszcza niemieckich aukcjach internetowych znaleźć można wiele starych zdjęć związanych z naszym regionem. Dla kogoś mieszkającego w Berlinie fotografia sprzed osiemdziesięciu lat, wykonana gdzieś w środkowej w Polsce nie ma zapewne wielkiej wartości. Być może świadomość tego, że ktoś w Polsce może ją kupić skłania do tego, aby takich zbiorów się pozbywać. W ostatnim czasie na niemieckim eBay pojawiła się oferta sprzedaży zdjęcia podpisanego: „Polen , 5. Panzer Rgt. 36 , 4 PD , Grab Oblt. Buchweitz in Wygoda Radomsko”, co nawet bez zbędnego tłumaczenia sugeruje, że mamy do czynienia z nieznaną dotąd pamiątką z naszych stron. Perełka być może warta więcej niż kilka euro, za które zdjęcie można było kupić. Oto fotografia z aukcji, przedstawia ona dwa polowe groby niemieckich żołnierzy, usytuowane gdzieś w lesie. Miejsce jest nie do zidentyfikowania, dlatego w pierwszej chwili można by przyjąć założoną w tytule oferty lokalizację jako pewnik. Bo skąd jakiś Niemiec w 2020 roku wymyśliłby Wygodę pod Radomskiem? To na pewno tutaj…

Zdjęcie pochodzi z serwisu eBay. Zostało skopiowane w takiej formie w jakiej było tam widoczne, z nakładką „kopierschutz” – (z niem.) „ochrona przed kopiowaniem”, bez ingerencji w treść

Czytelnik bloga, pan Ksawery Małachowski (który zresztą podsunął mi adres tej oferty na eBay) spróbował usunąć ze zdjęcia dodane tam napisy. Efekt jest świetny – trzeba przyznać. Mamy więc pełne zdjęcie. W dalszej kolejności podjąłem próbę odszukania informacji o okolicznościach śmierci tych dwóch Niemców. Skojarzyłem, że w okolicach Wygody miała miejsce w grudniu 1943 roku akcja Armii Krajowej. Okazało się jednak, że wykonano tam wówczas wyrok na innym Niemcu, Georgu Schwarzmeyerze, bezwzględnym komendancie żandarmerii. Sprawdziłem też kilka innych źródeł. Poszukiwania należało rozszerzyć. Na krzyżach nagrobnych pochowanych Niemców znajdowały się istotne informacje: „Oblt. Buchweitz” oraz „Gfr. Heinz Curt”. Kilkuliterowe skróty przed imionami i nazwiskami oznaczają stopnie w niemieckim wojsku – Wehrmachcie, kolejno: Oberleutnant, czyli porucznik oraz Gefreiter, czyli starszy szeregowy.

Powyższa grafika jest dziełem p. Ksawerego Małachowskiego, stworzonym na podstawie zdjęcia

Odnalazłem w końcu to, czego szukałem. Okazało się bowiem, że żołnierze ci polegli w lesie w majątku Jeżów, w powiecie piotrkowskim w dniu 5 września 1939 roku. Informację tę znalazłem w książce Łukasza Politańskiego pt. „Rozprza – Jeżów 1939”, wydanej w Rozprzy w 2019 roku. Walki, w których zginęli m.in. ci dwaj Niemcy odbywały się w ramach tzw. bitwy pod Piotrkowem (4-6 września 1939 roku). Ostatecznie bitwę tę Niemcy wygrali. W książce Politańskiego znalazłem informację, że Buchweitz miał na imię Alfred (na krzyżu ze zdjęcia nie wspomniano jego imienia), tymczasem w innych źródłach natrafiłem na podwójne imię – Hans-Joachim. Zapewne chodzi o tę samą osobę, bo data i miejsce śmierci już się zgadzają. Buchweitz urodził się w 1914 roku. Kompilacja liter w tytule oferty oznacza m.in. jednostkę Buchweitza – 36 Pułk Pancerny w 4 Dywizji Pancernej, która w istocie walczyła w okolicach Woli Krzysztoporskiej we wrześniu 1939 roku. O starszym szeregowym Heinzu Curcie dodatkowych informacji nie znalazłem.

Przy okazji wyjaśniło się też skąd wzięła się Wygoda w opisie oferty na eBay. Okazuje się, że jest też inna miejscowość o tej samej nazwie, położona nieco ponad kilometr od wspomnianego Jeżowa. O pomylenie Wygody podpiotrkowskiej z Wygodą podradomszczańską już nietrudno, zwłaszcza niemieckiemu sprzedawcy tej fotografii.