Piotr Szymanek – wojewoda z Bąkowej Góry

Z Bąkowej Góry, która niegdyś znajdowała się w granicach powiatu noworadomskiego, pochodzi Piotr Szymanek – polityk pełniący w swojej karierze funkcję posła na sejm, a także wojewody łódzkiego.

Fragment zdjęcia – Piotr Szymanek podczas Trzeciego Zjazdu Statutowego Stronnictwa Ludowego w gmachu Urzędu Wojewódzkiego przy ul. Ogrodowej w Łodzi, 1 lutego 1948 r., fot. Polska Agencja Prasowa

Zdjęcie z kroniki szkolnej szkoły w Ręcznie

Piotr Szymanek urodził się 6 lutego 1895 roku w Bąkowej Górze jako syn Antoniego i Franciszki z Witasików. Był trzecim dzieckiem tego małżeństwa, miał dwie starsze siostry – Mariannę i Katarzynę. W Bąkowej Górze ukończył czteroklasową szkołę powszechną. Później skończył także gimnazjum wieczorowe oraz kursy handlowe w Częstochowie. Od 1909 roku pracował w warsztacie ślusarsko–mechanicznym w Częstochowie, a także dokształcał się na kursach wieczorowych. W 1912 roku przeniósł się do Warszawy, gdzie mieszkał i pracował przez trzy lata. W 1916 roku został aresztowany i wywieziony do Nadrenii jako więzień, gdzie pracował w gospodarce wojennej Niemiec. Trwała wówczas pierwsza wojna światowa i Niemcy potrzebowali rąk do pracy. Rok później uciekł z więzienia i podjął pracę jako monter w Hanowerze. W listopadzie 1918 roku, gdy Polska odzyskała niepodległość wrócił do Bąkowej Góry. Tam rozpoczęła się jego działalność i kariera polityczna. Został członkiem chłopskiej lewicowej partii politycznej Polskie Stronnictwo Ludowe „Wyzwolenie”. Piotr Szymanek zorganizował w Bąkowej Górze Towarzystwo Przyjaciół Biblioteki Ludowej, jednostkę terenową Centralnego Związku Młodzieży Wiejskiej, ochotniczą straż pożarną (do 1926 roku był jej komendantem).

W 1926 roku przeprowadził się wraz z rodziną do położonego kilka kilometrów dalej Ręczna. Został sekretarzem Zarządu Powiatowego PSL „Wyzwolenie” w Radomsku a następnie w Piotrkowie Trybunalskim. Do 1936 roku prowadził własny wiejski sklep spółdzielczy. W czasie drugiej wojny światowej działał w Stronnictwie Ludowym „Roch”, które było konspiracyjną partią polityczną. Nosił pseudonimy „Semko” i „Piotr”. Wstąpił również do Batalionów Chłopskich, gdzie zasłużył się jako organizator nowych oddziałów w obwodzie piotrkowskim. Był też członkiem Komendy Obwodu Batalionów Chłopskich w Piotrkowie Trybunalskim. W 1943 roku przeszedł wraz z częścią żołnierzy oddziałów Batalionów Chłopskich w szeregi Gwardii Ludowej. Został członkiem Sztabu Okręgu Łódzkiego Armii Ludowej. Równocześnie współorganizował chłopską partię polityczną Stronnictwo Ludowe „Wola Ludu”, opowiadające się za zbliżeniem do komunistów. Był prezesem Zarządu Powiatowego i Zarządu Wojewódzkiego Stronnictwa Ludowego w Łódzkiem. W lipcu 1944 roku został przewodniczącym konspiracyjnej Powiatowej Rady Narodowej w Piotrkowie Trybunalskim. Był także członkiem łódzkiej Wojewódzkiej Rady Narodowej i Krajowej Rady Narodowej.

W 1947 roku został posłem na Sejm Ustawodawczy, od 8 marca 1947 roku do 26 maja 1950 roku sprawował urząd wojewody łódzkiego. Początkowo cieszył się zaufaniem przywódców Polskiej Partii Robotniczej, a później Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej. Z czasem jego stosunek do stalinowskich metod kierowania państwem był coraz bardziej krytyczny, w związku z czym utracił poparcie komunistów. Od 1951 roku z powodu szykan politycznych został usunięty z życia publicznego oraz politycznego i pracował odtąd kilka lat na własnym gospodarstwie rolnym w Ręcznie. Był także w latach 1954–1956 kierownikiem Oddziału Centrali Mięsnej w Piotrkowie Trybunalskim.

Po odwilży październikowej powrócił do polityki, w okresie od 30 września 1957 roku do 29 października 1959 roku był przewodniczącym Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Łodzi, a w 1957 i 1961 roku otrzymywał mandat posła na Sejm PRL.

Zmarł tragicznie 18 sierpnia 1975 roku w Warszawie na skutek ran odniesionych w nieszczęśliwym wypadku podczas polowania. Został pochowany na cmentarzu parafialnym w Bąkowej Górze. Miał żonę Marię oraz dzieci: Marię, Janinę i Jerzego (dziennikarz i polityk).

Grób Piotra Szymanka na cmentarzu parafialnym w Bąkowej Górze. Maj 2023 r., fot. Paweł Dudek

Grób Piotra Szymanka, a także jego żony Marii i rodziców na cmentarzu parafialnym w Bąkowej Górze. Maj 2023 r., fot. Paweł Dudek

30 sierpnia 1980 roku społeczeństwo gminy Ręczno wybudowanej szkole podstawowej nadało jego imię. W dniu Komisji Edukacji Narodowej, 14 października 2010 roku, odbyła się uroczystość wręczenia sztandaru oraz nadania imienia Piotra Szymanka Publicznemu Zespołowi Szkolno-Gimnazjalnemu w Ręcznie, który powstał na bazie istniejącej szkoły podstawowej. Zarządzeniem wojewody łódzkiego z 2019 roku szkołę pozbawiono jego patronatu. Stało się to w związku z realizacją ustawy o o zakazie propagowania komunizmu lub innego ustroju totalitarnego przez nazwy jednostek organizacyjnych, jednostek pomocniczych gminy, budowli, obiektów i urządzeń użyteczności publicznej oraz pomniki. Pozbawienie patronatu spotkało się z negatywną reakcją części społeczeństwa gminy Ręczno.

Piotr Szymanek jest autorem książki pt. „Droga do wolności. Wspomnienia z lat 1895-1945” (wyd. 2018 r., 204 s.). W taki sposób pisał o Bąkowej Górze:

Na płaskiej równinie nad rzeką Pilicą wznosi się dość wysokie wzgórze (ok. 300 metrów nad poziom morza)zwane Bąkową Górą. U podnóża tego wzgórza leży malowniczo położona duża wieś biorąca swą nazwę od tegoż wzgórza Bąkowa Góra. Bąkowa Góra jest wsią kościelną. Kościół, jak głoszą kroniki, został wybudowany w 1603 r. Na szczycie góry sterczą ruiny potężnego średniowiecznego zamczyska, a trochę niżej dworek szlachecki z dziewiętnastego wieku

Odznaczenia Piotra Szymanka

Krzyż Wielki Orderu Odrodzenia Polski
Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski (1974)
Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski
Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (1946)
Order Sztandaru Pracy I klasy

Artykuł powstał w głównej mierze na podstawie wpisu z Wikipiedii, uzupełniony o inne informacje.