„Bądź w życiu i służbie sprawiedliwy”. Recenzja albumu upamiętniającego przedwojennych policjantów

Jako autor bloga poświęconego historii Radomska, staram się odszukiwać wszelkie źródła dotyczące dziejów miasta oraz okolicy – mówiące o ludziach, wydarzeniach, miejscach, tradycjach. Z zaciekawieniem przyjrzałem się więc publikacji pt. „Widziani oczami pokoleń. Rodziny policyjne II RP”.

Ta publikacja albumowa nie jest poświęcona tylko interesującej mnie tematyce, gdyż jej zakres obejmuje także zagadnienia wykraczające terytorialnie poza obszar, który jest mi bliski. Okazało się jednak, że warto poświęcić trochę czasu na zapoznanie się z tym albumem. Znalazłem tam wiele cennych informacji, których trudno szukać w wydawnictwach poświęconych wyłącznie dziejom Ziemi Radomszczańskiej.

We wstępie odniesiono się do współczesnego pojęcia państwa, którego jedną z funkcji jest zapewnienie wewnętrznego porządku i bezpieczeństwa mieszkańcom. Realizacja tego fundamentu należy do licznych instytucji, wśród których najważniejsza wydaje się być policja. Formacja ta pojawiła się wraz z odzyskaniem przez Polskę niepodległości w 1918 roku. Niedługo potem powstało stowarzyszenie „Rodzina Policyjna”. Jego celem była przede wszystkim pomoc charytatywna i wychowawcza skierowana do osieroconych dzieci oraz wdów po policjantach. Po 1945 roku zdewaluowano zasługi oraz rangę przedwojennych policjantów. Dopiero w wolnej Polsce stowarzyszenie „Rodzina Policyjna” mogło zająć się zająć pierwotnie założonymi celami. Pokłosiem tej działalności są m.in. wartościowe publikacje poświęcone pamięci policjantów zamordowanych przez NKWD w ramach Zbrodni Katyńskiej.

Opisywany tutaj album zajmuje się przywróceniem pamięci o policjantach, którzy związani byli swoją służbą z regionem łódzkim. To blisko 80 biogramów, wśród których znajdują się także te, poświęcone osobom pracującym lub wywodzącym się z okolic Radomska. Oto kilka zapowiedzi.

starszy posterunkowy Ignacy Bąbka vel BOMBKA

Jego numer służbowy to 666. Urodził się 18 czerwca 1905 roku w Wielgomłynach. Do służby policyjnej wstąpił w 1929 roku. Otrzymał wtedy przydział do Komisariatu w Piotrkowie. 1 listopada 1930 roku przydzielono go do posterunku w Ręcznie. Od 5 października 1934 roku pracował w Komendzie Powiatowej w Łasku. Ostatnim przydziałem służbowym był posterunek w Lutomiersku. W albumie znajduje się zdjęcie rodzinne, na którym widoczna jest m.in. jego żona Zofia.

starszy posterunkowy Edward Olbrychowski

Jego numer służbowy to 2291. Urodził się w 1894 roku w Borownie (wówczas powiat noworadomski, teraz gmina Mykanów i województwo śląskie). Do służby w policji został przyjęty w stopniu posterunkowego w 1922 roku, otrzymał przydział do biura Komendy Powiatowej Policji Państwowej w Radomsku. Od marca 1933 roku pracował na posterunku w Gomunicach, a jego ostatnim miejscem pracy był Komisariat PP w Radomsku. Pełnił tam funkcję sekretarza. W albumie znajduję się aż pięć zdjęć poświęconych tej postaci.

starszy posterunkowy Bolesław Szymański

Urodził się w 1903 roku w Kobielach Małych. Do policji wstąpił w 1928 roku w stopniu posterunkowego, otrzymując przydział do Komendy Rezerwy Konnej i Pieszej PP w Łodzi. Następnie pracował w Komendzie Powiatowej PP w Kaliszu z przydziałem do posterunku w Błaszkach. Potem przeniósł się na własną prośbę do Brzezin. Od marca 1938 roku pracował w Łodzi (z przydziałem do Komendy Rezerwy Pieszej).

W publikacji znajduje się także list gratulacyjny od Komendanta Wojewódzkiego Policji w Łodzi, insp. Andrzeja Łapińskiego. W ciekawy sposób zaprezentowano dodatkowe materiały, które wzbogacają album. Warto zapoznać się z pochodzącym z 1938 roku tekstem „Przykazań Policjanta Policji Państwowej” (punkt 10 zawarty jest w tytule niniejszej recenzji), interesujące są również liczne zdjęcia, dawne i współczesne oraz skany kartek pocztowych.

Każda forma upamiętnienia problematyki zamordowanych policjantów jest godna uwagi. Album „Widziani oczami pokoleń. Rodziny policyjne II RP” spełnia pod tym względem swoją rolę. Tego typu wydawnictwa, wydaje się, że przeznaczone do szerokiego kręgu odbiorców, są przystępne także w swojej formie. Ciekawie zaprezentowano wybrane biogramy policjantów. Poprzez ukazanie zdjęć, także rodzinnych, Czytelnik może bliżej poznać losy opisywanych ludzi. Warto zaznaczyć, że jednocześnie zachowano formę, która jest adekwatna do okoliczności śmierci policjantów. Oprawa graficzna jest stonowana. Z kolei zastosowanie wykazu z nazwiskami po lewej stronie, uświadamia, że opisywane w albumie postacie to zaledwie część większego katalogu zamordowanych. Świetnym uzupełnieniem będzie więc zapoznanie się także z innymi wydawnictwami, poświęconymi podobnej tematyce – książką pt. „Funkcjonariusze Komendy Wojewódzkiej Policji Państwowej w Łodzi – ofiary Zbrodni Katyńskiej” (jej recenzja znajduje się na blogu w tym miejscu) oraz albumem pt. „Miednoje”.

Widziani oczami pokoleń. Rodziny policyjne II RP.
Wydanie II. Tom I. Województwo Łódzkie
Łódź 2016

Redaktor prowadzący: Jarosław Olbrychowski
Redaktor naukowy: Piotr Zawilski
Redakcja i skład: Monika Nowak
Korekta: Joanna Wnukowska
Materiał źródłowy: Archiwum Państwowe w Łodzi, Stowarzyszenie „Rodzina Policyjna 1939 r.” w Łodzi, Fundacja Memoria Condita. W publikacji zamieszczono zdjęcia z zasobów: Fundacji Memoria Condita, Archiwum Państwowego w Łodzi, Muzeum Katyńskiego

Projekt graficzny wydawnictwa i okładki: MONNOCCO.

Publikacja została dofinansowana w ramach zadania publicznego ze środków Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych oraz ze środków Stowarzyszenia „Rodzina Policyjna 1939 r.” w Łodzi.