Głaz z tablicą na pamiątkę sądów grodzkich, które odbywały się w Dobryszycach

Przed kościołem parafialnym w Dobryszycach znajduje się głaz z tablicą pamiątkową dotyczącą sądów grodzkich, które miały tam miejsce w późnym średniowieczu. Na tablicy znajduje się następująca informacja:

Na pamiątkę odbywających się
w latach 1397-1415
Sądów Grodzkich
w Dobryszycach,
z okazji 660-lecia
Dobryszyc – mieszkańcy
A.D. 2007

Maj 2021 r., fot. Paweł Dudek

Maj 2021 r., fot. Paweł Dudek

W Dobryszycach odbywały się posiedzenia sądu grodzkiego, będącego sądem pierwszej instancji, zajmującym się sprawami cywilnymi i karnymi. Niestety nie zachowały się księgi grodzkie, chociaż można się zapoznać z częścią zawartych w nich materiałów, publikowanych fragmentarycznie. Dobryszyce jako miejscowość stanowiły początkowo całkiem dobrą lokalizację dla takiej instytucji. Istniał tam gród z podgrodziem. Wieś była królewszczyzną i siedzibą starosty sieradzkiego, który jak można się domyślać nie przebywał tam na stałe. Jego obowiązki sprawowali niżsi urzędnicy. Sąd zbierał się w miarę potrzeby rozstrzygnięcia spraw, a spotkałem się nawet z informacją, że próbowano dochowywać dwutygodniowych terminów. Zapewne nie było tam osobnego budynku dla siedziby sądu, bo działalność takiej instytucji różniła się od dzisiejszych schematów, skład sędziowski powoływany był przez starostę, on sam też miał prawo orzekania. Siedziba sądu przeniosła się ok. 1415 roku do Radomska ze względu na lepsze położenie na przecięciu ważnych szlaków handlowych.

Dość obszerny artykuł na temat sądu w Dobryszycach można znaleźć w artykule Michała Pawlikowskiego pt. „Późnośredniowieczny sąd grodzki w Dobryszycach”, znajdującym się w IX tomie „Zeszytów Radomszczańskich”.