Pomnik Warszyca w Częstochowie

W Częstochowie, przy skrzyżowaniu ulic Św. Rocha oraz Wręczyckiej znajduje się pomnik poświęcony Stanisławowi Sojczyńskiemu ps. „Warszyc”. Obrzeża Częstochowy? Miejsce to nie jest przypadkowe – około 100 metrów dalej znajdował się drewniany dom, w którym swoją kwaterę miał „Warszyc”. Tam też został ujęty przez Urząd Bezpieczeństwa w 1946 roku.

Pomnik ma formę około dwumetrowego głazu, na którym wmontowano tablicę o wymiarach ok. 1,5 m x 1 m. Znajduje się na niej następująca treść:

„DO POLSKI WOLNEJ,
SUWERENNEJ,
SPRAWIEDLIWEJ
I DEMOKRATYCZNEJ
PROWADZI DROGA
PRZEZ WALKĘ
ZE ZNIKCZEMNIENIEM,
ZAKŁAMANIEM I ZDRADĄ”.

KPT. STANISŁAW SOJCZYŃSKI

TABLICĘ POŚWIĘCAMY PAMIĘCI
ZDRADZIECKO POJMANEGO PRZEZ UB
27 CZERWCA 1946 ROKU,
PRZY ULICY WRĘCZYCKIEJ 11,
SKAZANEGO NA ŚMIERĆ
I ZAMORDOWANEGO
W WYNIKU ZBRODNI SĄDOWEJ
KAPITANA STANISŁAWA SOJCZYŃSKIEGO
„WARSZYCA”
OFICERA ARMII KRAJOWEJ,
TWÓRCY I DOWÓDCY
KONSPIRACYJNEGO WOJSKA POLSKIEGO

MIESZKAŃCY CZĘSTOCHOWY
CZĘSTOCHOWA 18.05.2013

Społeczny komitet budowy obelisku z Mieczysławem Malikiem na czele, wnioskował o przekazanie fragmentu miejskiej działki w 2012 roku. Radni zgodzili się, choć niejednomyślnie – przeciwny był klub SLD. Niezależnie od starań o grunt, komitet uczestniczył w przybliżaniu postaci „Warszyca” częstochowianom. Poświęconą mu wystawę przygotował IPN. Obelisk został odsłonięty 18 maja 2013 roku. Najpierw w kościele pod wezwaniem Podwyższenia Krzyża Świętego w Częstochowie została odprawiona msza św. w intencji Stanisława Sojczyńskiego i żołnierzy Konspiracyjnego Wojska Polskiego pod przewodnictwem Arcybiskupa Metropolity Częstochowskiego ks. dr Wacława Depo. Honorowy patronat nad uroczystościami odsłonięcia sprawowali wspomniany wcześniej arcybiskup ks. dr Wacław Depo oraz dyrektor oddziału katowickiego IPN dr Andrzej Drogoń. Pod obeliskiem umieszczona została ziemia z terenu więzienia w Radomsku, gdzie funkcjonariusze UB przetrzymywali i rozstrzeliwali żołnierzy skazanych w tamtejszym procesie oraz z terenu w Bąkowej Górze, gdzie pogrzebano ich prochy. Urna z ziemią oraz akt erekcyjny zostały zamontowane w fundamentach obelisku.

Z kolei 21 października 2017 roku obok wspomnianego wyżej obelisku w formie tablicy, stanął kolejny element pomnika – popiersie „Warszyca” na cokole. Był to drugi i jednocześnie ostatni etap inwestycji Pomnik Pamięci Narodowej, upamiętniającej Wielkiego Żołnierza i Bohatera. Patronat nad uroczystością objął szef MON, Antoni Macierewicz. Na cokole znalazła się następująca informacja:

KAPITAN
STANISŁAW
SOJCZYŃSKI
„WARSZYC”

KAWALER ORDERU
VIRTUTI MILITARI
MIANOWANY POŚMIERTNIE
NA STOPIEŃ
GENERAŁA BRYGADY
POSTANOWIENIEM
PREZYDENTA
RZECZYPOSPOLITEJ
POLSKIEJ
LECHA KACZYŃSKIEGO

STRACONY 19 II 1947 R.
ZE SWYMI PIĘCIOMA
ŻOŁNIERZAMI

CZEŚĆ ICH PAMIĘCI.

Przed przystąpieniem do realizacji tego elementu pomnika, można było włączyć się w jego sfinansowanie. Cegiełka kosztowała 50 zł. Jej wzór widoczny jest poniżej.

Obydwa elementy (głaz z płytą oraz popiersie Stanisława Sojczyńskiego na cokole) są połączone poziomą płytą z napisem WARSZYC. Na podeście powiewają biało-czerwone flagi. Są też kwiaty oraz znicze. Metalowa płytka na niskiej ściance podestu informuje, że pieczę nad pomnikiem sprawuje Stowarzyszenie im. gen. Warszyca. Co roku, w lutym, pod pomnikiem odbywają się uroczystości upamiętniające stracenie Warszyca. Został on zamordowany 19 lutego 1947 roku w Łodzi. Miejsce jego wiecznego spoczynku nie jest znane.