Pozostałości po przedborskim zamku

Przedbórz odgrywał kiedyś znacznie poważniejszą rolę niż dziś. Znajdował się tam m.in. zamek. Współcześnie po tym obiekcie pozostało niewiele. Jednym z reliktów jest fragment narożnika muru z przyporą o grubości 1,2 metra, znajdujący się na posesji przy ul. Podzamcze 11. Każdy kto zajrzy do Przedborza, może obejrzeć te pozostałości, oddzielone od ulicy tylko siatką.

Z kolei przy ul. Koneckiej 2  znajduje się odcinek muru z bramą w ryzalicie. Ten obiekt powstał znacznie później, bo prawdopodobnie w XVI wieku. Przylega do niego skośna skarpa. Z tamtego miejsca pozostałości muru (długie na ok. 20 metrów) oraz zespół piwnic o sklepieniu kolebkowym. Dziś te piwnice są w większości zamurowane.

Można sobie tylko wyobrazić jak wielki był zamek w czasach swojej świetności, gdyż pozostały po nim te nieliczne fragmenty oraz ryciny. Zarys trójkąta ulic Podzamcze, Koneckiej i Mostowej świadczy o istnieniu murów obronnych. Szacuje się, że teren zamku zajmuje ok. 0,6 hektara.

Zamek został ufundowany w XIV wieku przez króla Kazimierza Wielkiego, który w ten sposób tworzył w ówczesnej Polsce system obronny państwa. Zamek miał za zadanie przede wszystkim kontrolować przeprawy przez Pilicę. Obiekt w stylu gotyckim zbudowano z kamienia i cegły na miejscu, w którym prawdopodobnie kiedyś znajdował się gród warowny. Jest to północno-zachodnia część miasta.

Rycina przedstawia zamek po spaleniu podczas potopu szwedzkiego

W późniejszym czasie zamek rozbudował król Władysław Jagiełło, a od 1570 roku znajdowała się tutaj siedziba starostwa niegrodowego. Potop szwedzki przyniósł spustoszenie, a w 1765 roku zamek został całkowicie opuszczony. Potem nastąpiła degradacja, która trwała do połowy wieku XIX.

Podczas pisania artykułu korzystałem z następujących prac:
– Z. Wnuk, Ścieżka przyrodniczo-historyczna w Przedborzu, Moszczenica – Przedbórz 1998
– T. Michalski, Ziemia Przedborska, Przedbórz 2004 (stąd pochodzi rycina zamku z XVII wieku)