Andrzej Pełka

Urodził się w 18 lutego 1962 roku Niedośpielinie (gmina Wielgomłyny), jego ojcem był Antoni, a matką Henryka. Miał dwóch młodszych braci – Bogdana i Jerzego. Trzeci brat Zbigniew zmarł na zapalenie opon mózgowych w wieku pięciu lat.

W 1979 roku ukończył szkołę zawodową dla pracujących w Częstochowie. Od 1 września 1977 roku do 31 października 1979 roku pracował w tamtejszym Przedsiębiorstwie Budownictwa Przemysłowego (do 26 czerwca 1979 roku jeszcze jako uczeń). Potem wyjechał na Śląsk. 12 listopada 1979 roku został zatrudniony na stanowisku cieśli w oddziale budowlanym Kopalni Węgla Kamiennego „Wujek”. Zamieszkał, podobnie jak wielu innych przyjezdnych, w hotelu robotniczym. Nie był zadowolony ze swoich zarobków, 15 czerwca 1981 roku złożył wypowiedzenie z pracy, nie zostało ono jednak przyjęte przez przełożonych.

Andrzej Pełka. Nie znalazłem autora tego zdjęcia.

13 grudnia 1981 roku w Polsce ogłoszono stan wojenny. Pełka do trwającego strajku w kopalni przyłączył się 15 grudnia, kiedy przyszedł po wypłatę. Spotkał się jeszcze ze swoją dziewczyną Ewą. Nie udało się jej namówić go do rezygnacji ze strajkowania. 16 grudnia, podczas pacyfikacji kopalni „Wujek” został postrzelony w głowę i klatkę piersiową przez oddziały ZOMO. W sumie były to trzy strzały. Do tej pory nie zidentyfikowano sprawców. Zmarł kilka minut po północy, w dniu 17 grudnia w szpitalu w Ligocie. Warto zwrócić uwagę, że niektóre źródła podają 16 grudnia jako datę śmieci. Ostatnie słowa Andrzeja Pełki brzmiały: mamuś ratuj! Miał 19 lat. Był najmłodszą ofiarą spośród dziewięciu zastrzelonych z kopalni „Wujek”.

Andrzej Pełka został pochowany na cmentarzu w Niedośpielinie 20 grudnia 1981 r.

Był członkiem NSZZ Solidarność. Jego nazwisko znajduje się na liście sporządzonej 20 stycznia 1981 roku, przed wyborami Komisji Zakładowej Solidarności w Wujku.

Andrzej Pełka został 29 sierpnia 1990 r. pośmiertnie odznaczony Złotym Krzyżem Zasługi z Mieczami przez Prezydenta RP na Uchodźstwie Ryszarda Kaczorowskiego, a 7 grudnia 1992 roku Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski przez Prezydenta RP Lecha Wałęsę. W 2015 roku Pełkę pośmiertnie odznaczono Krzyżem Wolności i Solidarności. Upamiętniono go także z innymi górnikami poległymi 16 grudnia, Pomnikiem ku czci Poległych Górników z KWK „Wujek” w dniu 16 grudnia 1981 roku w okresie stanu wojennego (w 1991 roku). Pamiątkowy kamień znajduje się również w rodzinnym Niedośpielinie.

Gdzieś w internecie znalazłem informację, że podczas pacyfikacji Andrzej Pełka nosił górniczy znaczek identyfikacyjny o numerze 10225. Nie wiem czy jest to bardzo istotna informacja, ale umieszczam ją tutaj, aby jak najpełniej zaprezentować postać.