Janusz Różewicz

Janusz Różewicz urodził się 25 maja 1918 roku w Osjakowie w powiecie wieluńskim. Dorastał jednak w Radomsku. Był starszym bratem Tadeusza i Stanisława.

W taki sposób napisał o nim Tadeusz Różewicz w w notce redakcyjnej swojej książki „Nasz starszy brat”:

Janusz (…) był oficerem podziemia. Przypadł mu los taki, jak innym z jego pokolenia: (…) Baczyńskiemu, Gajcemu, Stroińskiemu… Pozostało kilkadziesiąt wierszy, kilka opowiadań, dziennik. Ta ocalona garść utworów świadczy, kim mógł być. Mówi o niespełnieniu. A młodzieniec miał siłę charakteru i zadatki na pisarza

Pewnego razu, w konkursie poetyckim, organizowanym przez „Polskę Zbrojną”, za utwór pt. „Żołnierz modlący się”, otrzymał drugą nagrodę – 100 zł.

Poezja Janusza Różewicza zainspirowała polsko-ukraiński zespół muzyczny Dagadana, który w 2012 roku w ramach 13. Wędrownego Festiwalu Filharmonii Łódzkiej „Kolory Polski”, zaprezentował w Miejskim Domu Kultury w Radomsku słowno – muzyczną interpretację jego wierszy. W 2013 roku ukazał się singiel pt. „Tęsknię”, zapowiadający płytę „List do Ciebie” z wierszami Janusza Różewicza. Premiera płyty miała miejsce 15 lutego 2014 roku, została ona wydana w kooperacji z Narodowym Centrum Kultury i Etnoteka.pl w dystrybucji Karrot Kommando.

W trakcie II wojny światowej służył w wywiadzie Armii Krajowej w Okręgu Łódź, w okolicach rzeki Warty. Nosił pseudonimy „Gustaw”, „Zbyszek”, „Bolesław”. Najpierw należał do 7. Dywizji Piechoty gen. Gąsiorowskiego. Oddział ten został szybko rozbity. Wszedł w struktury Państwa Podziemnego. W 1943 roku w Piotrkowie Trybunalskim prowadził II wydział przy Inspektoracie AK. W połowie kwietnia 1944 roku został kierownikiem II Oddziału (wywiadu) okręgu Łódź. Niestety na skutek wsypy już 9 (niektóre źródła podają – 10) czerwca 1944 roku został aresztowany przez łódzkie Gestapo jako podejrzany o „illegale Betätigen”, czyli nielegalną działalność. Do więzienia policyjnego trafił m.in. razem z Henrykiem Rzepkowskim. Więzienie mieściło się przy ul. S. Sterlinga 16 (wtedy obowiązywała inna nazwa – Robert-Koch-Str.; w rzeczywistości było to również więzienie Gestapo). 20 października odbyła się parodia procesu, a już 7 listopada wykonano wyrok śmierci. Rozstrzeliwań dokonywano na cmentarzu żydowskim przy ul. Brackiej. Ciała wszystkich straconych zakopano tam w zbiorowej mogile. W dniach 15-16 października 1946 roku odbyła się ekshumacja zamordowanych członków AK. Pogrzeb 35 konspiratorów odbył się 18 listopada 1946 roku. Uroczyście pochowano ich na cmentarzu pw. św. Rocha przy ul. Zgierskiej 142 w Łodzi. Janusza Różewicza pośmiertnie awansowano do stopnia kapitana i odznaczono krzyżem Virtuti Militari.

Tutaj znajduje się artykuł na temat ostatecznego miejsca pochówku Janusza Różewicza.