Kaplica ariańska w Silniczce

W Silniczce (gmina Żytno) naprzeciwko szkoły znajduje się ciekawy budynek – to dawna kaplica ariańska. Arianie byli wspólnotą religijną, która ukształtowała się w XVI wieku z innego odłamu chrześcijaństwa – kalwinizmu. Wyróżniającym się założeniem arian było nieuznawanie dogmatu Trójcy Świętej. W naszym kraju arianie znani byli także jako Bracia Polscy.

Maj 2020 r., fot. Paweł Dudek

Kaplica ariańska w Silniczce powstała w pierwszej połowie XVII wieku. Najprawdopodobniej fundatorami tego obiektu była rodzina Majów – ówcześni właściciele Silniczki i zwolennicy arianizmu. Potem kaplicę wykorzystywano jako spichlerz. Jest ona zbudowana z kamienia na planie kwadratu ze skośnymi przyporami po rogach. Budynek pokrywa łamany i szeroki dach polski. Do środka, do dolnej części można wejść przez ganek przylegający do zachodniej ściany. Żelazne drzwi ze sztabami w skośną kratę prowadzą schodami w dół. Akurat podczas mojej wizyty drzwi były otwarte, widok na dole nie należał jednak do przyjemnych i nie wchodziłem dalej. Widziałem tylko fragmenty sklepienia kolebkowego. Wejście na górę jest od północnej strony. W wojewódzkim rejestrze zabytków kaplica znajduje się pod numerem 241 z 27 grudnia 1967 roku. Tuż obok znajduje się tablica upamiętniająca sześciu mieszkańców Silniczki zamordowanych we wrześniu 1939 r.

Fotografia z początku lat 50. XX wieku, autor: B. Kopydłowski. Fotografia pochodzi z: Katalog zabytków sztuki w Polsce, Tom II Województwo Łódzkie, Zeszyt 8 Powiat Radomszczański, Warszawa 1953, fig. 14.