Kulinarne tradycje wielkanocne z Radomska i okolic

Wielkanoc to czas, w którym mieszkańcy Radomska i okolic przygotowywali dużo różnego rodzaju potraw. Co kiedyś jadano w te święta? Czy tradycyjne potrawy i zwyczaje przetrwały do dziś?

W wielkanocnym koszyczku, z którym szło się do kościoła, umieszczano m.in. jajka, kiełbasę, mięso, chleb, ser, masło, chrzan tarty oraz w kawałkach, ocet, sól, miód. Jak widać, tradycja ta przetrwała do dnia dzisiejszego, ponieważ większość z tych produktów w dalszym ciągu trafia na tzw. święconkę.

Osobną sprawą była tradycja święcenia razem z wyżej wymienionymi produktami innych dóbr. Kiedyś do wielkanocnego koszyczka wsadzano siemię lniane do siewu, kilka ziemniaków do sadzenia oraz olej do nacierania wymienia krowiego. Można przypuszczać, że wkładanie tych produktów miało także charakter symboliczny, związany z oczekiwaniem np. na dobre zbiory i powodzenie w prowadzeniu gospodarstwa.

Koszyczek nie zawsze miał formę znanego nam dziś wiklinowego przedmiotu. Czasem rzeczy do święcenia umieszczano w topolowej niecce bądź glinianej donicy. Przystrajano to wszystko barwinkiem lub borówkami.

Wielkanocna babka przygotowana przez autora bloga 🙂

Popularną potrawą były kołacze oraz babki. Kołacze pieczono z mąki pszennej, jak i żytniej. Dodawano do tego mleko, cukier i jajka. Zachował się fragment wierszyka mówiącego o wielkanocnych kołaczach:

Cegośmy pożundali, tegośmy docekali jajka świncunego, kołoca pszynnego, Alleluja!

Z kolei babki robiono z wymieszanego twarogu z cukrem i śmietaną. Popularne było mięso na kwaśno razem z jajkami. Składniki krojono do dużej donicy, a następnie zalewano maślanką. Całość musiała kisnąć od dwóch do trzech dni, tak aby można było ją zasmakować rano w pierwszy dzień Wielkanocy.

Śniadanie wielkanocne rozpoczynano od zjedzenia jajka z chrzanem. Wtedy też domownicy składali sobie życzenia. Na obiad serwowano kluski z rosołem wołowym, kapustę z grochem lub kapuśniak na kiełbasie. Na kolację jedzono kołacz, kiełbasę, mięso i jajka. Popijano herbatą lub kawą.

Informacje pochodzą z artykułu Jana Piotra Dekowskiego „Pożywienie ludu radomszczańskiego” zamieszczonego w publikacji „Prace i materiały Muzeum Archeologicznego i Etnograficznego w Łodzi, Seria Etnograficzna”, nr 7/1963.