Powtarzający się błąd na temat praw miejskich Radomska

W poniedziałek 4 stycznia zainaugurowano obchody związane z tzw. „750-leciem lokacji Radomska”. Dla miłośników lokalnej historii rozpoczynający się rok zapowiada się więc bardzo interesująco. Ma powstać płyta hiphopowa z piosenkami o Radomsku, odbędzie się gra miejska, liczne koncerty, konkursy. W lipcu ma nas odwiedzić 750 gości z całego świata. Zapewne atrakcji będzie jeszcze więcej, ponieważ mamy początek roku i niektóre działania dopiero są planowane.

Trzymam mocno kciuki za te inicjatywy i mam nadzieję, że będę miał okazję napisać na ten temat więcej.

A teraz chciałbym zwrócić uwagę na ciągle pojawiające się błędy związane z nazewnictwem obchodzonego jubileuszu. Błędy te pojawiają się w mediach, podawane są także przez sam urząd miasta.

Organizatorzy obchodów, wybierając 2016 rok kierowali się wydarzeniem, które miało miejsce 750 lat temu.

W 1266 roku w Maluszynie wystawiono przywilej, na mocy którego wójtostwo miasta Radomska (a więc już wtedy istniejącego i funkcjonującego ośrodka miejskiego) zostało sprzedane niejakiemu Godynowi. W piśmie tym Radomsko jest określane jako „civitas” (z języka łacińskiego – „miasto”). Dokument z 1266 roku jest najstarszym zachowanym przywilejem, a nie aktem nadanie praw miejskich. A stąd o nadinterpretację już nietrudno.

Gdyby dokument z 1266 roku był rzeczywiście aktem nadania praw miejskich, to Radomsko określone byłoby w nim jeszcze jako „villa” (z języka łacińskiego – „wieś”). Ta forma zapisu i konstrukcja dokumentu była powszechnie wówczas stosowana, np. w dokumencie dotyczącym Lutomierska.

Kiedy więc Radomsko prawa miejskie otrzymało? Nie zachowały się żadne dokumenty na ten temat, ale można przypuszczać, że najprawdopodobniej był to koniec XII lub XIII wiek.

Błędnie więc przyjmuje się, że obchodzimy właśnie „750-lecie nadania praw miejskich”,  „jubileusz 750-lecia Radomska” czy też „750 rocznicę powstania miasta”. Oczywiście, powód do świętowania w 2016 roku jest jak najbardziej zasadny – obchodzimy właśnie 750 rocznicę wydania najstarszego zachowanego przywileju dla miasta Radomska. W tym artykule znajduje się pierwsza strona XV-wiecznej kopii tego ważnego dokumentu dla dziejów naszego miasta.

Przy pisaniu tego tekstu korzystałem z wydawnictw pt. „Z dziejów miasta Radomska (do 1939 r.)” autorstwa S. Sankowskiego oraz „Najstarszy przywilej Radomska. Rok 1266” (tekst informacyjny Zygmunta Błaszczyka).