Dawny cmentarz ewangelicko-augsburski w Danielowie

Cmentarz znajduje się w sąsiedztwie asfaltowej drogi biegnącej przez wieś, ale dziś już trochę trudno znaleźć nagrobki jeśli się nie wie o tym, że one w ogóle mogą tam być. Gęste drzewa i krzewy oraz brak jakichkolwiek prac porządkowych sprawiły, że dziś o tym miejscu pochówku możemy powiedzieć, że zostało zapomniane.

Na cmentarzu znaleźć można kilkanaście nagrobków, w większości są to już tylko ramy – murowane boczne ścianki w kształcie prostokąta. Są one zwykle zarośnięte mchem, więc w niektórych przypadkach trudno je zobaczyć na pierwszy rzut oka.

Oprócz tego znaleźć też można kilka nagrobków, o których napiszę – jakkolwiek miałoby to zabrzmieć – że są ciekawe. I tak np. na szczycie prostokątnego cokołu widać ślad po uciętym metalowym elemencie, zapewne krzyżu. Inskrypcje spotykane na nagrobkach są w języku niemieckim, niektóre z nich da się odczytać, są tam imiona, nazwiska, daty śmierci z pierwszej połowy XX wieku, chociaż osadnictwo niemieckie na tym terenie rozpoczęło się już w XIX wieku. Na wspomnianym nagrobku znajduje się napis „RUHE SANFT IN DIESER GRUFT BIS DICH EINST DEINE JESU RUFT”, co w wolnym tłumaczeniu znaczy „Odpoczywaj delikatnie w tym grobie, aż wezwie Cię Jezus”.

Na innej płycie znajduje się charakterystyczne wgłębienie po fotografii. Wnioskuję z inskrypcji, że zdjęcie należało do niejakiego Roberta Fridricha, który zmarł w wieku 6 lat i 9 miesięcy w dniu 19 lutego 1930 roku. W tym samym grobie spoczywa jego dziadek (pradziadek? – określenie „ENKEL SOHN” w stosunku do wspomnianego Roberta Fridricha) August Wirfel, który zmarł w wieku 70 lat, dnia 5 kwietnia 1929 (1923?).

Obok cmentarza, przy drodze asfaltowej stoi kapliczka krzyżowa z roku 2000 z napisem „Jezu ufam Tobie”. Nie wiem czy ma ona jakiś związek z dawnym cmentarzem ewangelickim. Być może to pamiątka po zborze albo innym kościółku lub kaplicy. Na mapie Wojskowego Instytutu Geograficznego z 1935 roku (skala 1:100 000) obok cmentarza zaznaczono symbol kaplicy. Widać to na poniższym fragmencie. W studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Kamieńsk (2009 r.) znalazłem informację, że cmentarz w Danielowie znajduje się w wojewódzkiej oraz gminnej ewidencji zabytków.